I-ốt là một loại vi chất dinh dưỡng quan trọng mà cơ thể cần được cung cấp hàng ngày để giúp bảo vệ và nâng cao sức khỏe, trí tuệ. Thành phần này là nguyên liệu cần thiết cho quá trình tổng hợp nội tiết tố tuyến giáp trạng, giúp phát triển não bộ và tăng trưởng thể chất của trẻ em. I-ốt còn tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng để cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể. I-ốt là nguyên tố cần được cung cấp thường xuyên, liên tục nhưng không tự tổng hợp được.
Thiếu muối i-ốt sẽ dẫn đến thiếu hóc môn giáp và gây ra nhiều rối loạn khác nhau như bướu cổ, rối loạn bệnh lý khác như sảy thai, thai chết lưu, khuyết tật bẩm sinh, thiểu năng trí tuệ, cơ thể chậm phát triển, mệt mỏi, giảm khả năng lao động... Theo các bác sĩ, ngay từ giai đoạn đầu của bào thai, thai nhi đã hoàn toàn chịu ảnh hưởng từ việc hấp thu i-ốt của bà mẹ. Vào tuần thứ 12 của thời kỳ thai nghén, thai nhi cần i-ốt để tự tổng hợp hoóc môn giáp nhằm duy trì sự sống. Trong mỗi giai đoạn phát triển của đời người, thiếu i-ốt sẽ gây nên tác hại khác nhau. Thiếu i-ốt trong thời kỳ bào thai có thể gây sảy thai, đẻ non, thiểu năng trí tuệ, bướu cổ sơ sinh. Thiểu năng trí tuệ ở trẻ là tổn thương vĩnh viễn, không thể nào chữa được. Ở các lứa tuổi khác, thiếu i-ốt có thể gây nên bướu cổ và các biến chứng của nó như thiểu năng giáp, suy giảm khả năng lao động, ảnh hưởng đến phát triển sức khỏe.
|
Ảnh minh họa |
I-ốt không những đóng vai trò quan trọng vào việc phát triển trí tuệ mà còn góp phần phát triển thể lực. Thiếu i-ốt cùng các vi chất khác cũng là một trong các nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng chiều cao theo tuổi. Tuy nhiên, các rối loạn do thiếu i-ốt hoàn toàn có thể phòng tránh nếu cơ thể được bổ sung i-ốt đều đặn hàng ngày. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, bổ sung i-ốt vào thức ăn có hiệu quả phòng chống các rối loạn do thiếu i-ốt, việc sử dụng muối i-ốt thường xuyên và lâu dài là một biện pháp đơn giản, rẻ tiền và hiệu quả để phòng, chống rối loạn do thiếu iốt. Sử dụng muối i-ốt cũng là giải pháp hoàn toàn an toàn, không gây bất kỳ hậu quả xấu nào làm ảnh hưởng đến sức khỏe.
Để ngăn ngừa các rối loạn do thiếu hụt i-ốt, từ những năm của thập niên 90, Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) có chương trình phòng chống rối loạn thiếu i ốt từ năm 1994 đến năm 2005 và mang lại nhiều kết quả tích cực khi thực hiện thành công chiến lược tăng cường cung cấp i ốt vào toàn bộ muối cho toàn dân. Đến năm 2005, Việt Nam đã thanh toán được tình trạng thiếu i-ốt… Kết quả, hơn 90% các hộ gia đình được sử dụng muối i ốt đầy đủ trong giai đoạn 2005-2006, giúp giảm tỷ lệ bệnh bướu cổ của trẻ em và tăng tỷ lệ i ốt trong cơ thể người Việt Nam trên mức tối thiểu của Tổ chức Y tế Thế giới.
Tuy nhiên, kết quả khả quan này đã không được duy trì kể từ khi chương trình bị rút khỏi chương trình Mục tiêu Quốc gia về Y tế vào năm 2005. Theo kết quả nghiên cứu nhiều năm trở lại đây cho thấy, ở nhiều vùng lại đang dần quên đi thói quen sử dụng muối I ốt, khiến nguy cơ bệnh bướu cổ quay lại hoàn toàn có thể xảy ra. Vì tương lai của thế hệ trẻ, vì chất lượng giống nòi, mọi người, mọi nhà cần sử dụng muối i-ốt và các chế phẩm có chứa i-ốt để bổ sung i-ốt cho cơ thể./.
Một số thực phẩm chứa nhiều iốt ( hàm lượng i-ốt/100g thực phẩm đó) như: Tảo tía (khô): 1800mcg; rau chân vịt: 164mcg; rau cần 160mcg; cá biển, cua biển: 80mcg; muối biển: 2mcg, sơn dược: 14mcg; muối ăn có iốt 7600mcg; cải thảo: 9.8mcg; trứng gà: 9.7 mcg; nước mắm iốt 950mcg; rau cải xoong 45mcg; khoai tây 4,5mcg; bầu dục 36,7mcg;... Ngoài ra, trong muối có hàm lượng iốt lớn. Càng là muối tinh chế, hàm lượng iốt càng ít. Hàm lượng iốt trong muối biển khoảng 20μg/kg. Nếu mỗi người mỗi ngày nạp 10g muối vào cơ thể, chỉ có thể được 2μg iốt, chắc chắn không thể đáp ứng nhu cầu phòng tránh việc thiếu iốt.
Không phải nạp càng nhiều iốt càng tốt. Quá nhiều iốt sẽ làm biến đổi chức năng tuyến giáp, hoặc tăng gánh nặng cho chức năng tuyến giáp, hay gặp nhất là bệnh Grave (Basedow), ngoài ra còn có u tuyến độc giáp (Toxic Adenoma), viêm tuyến giáp (Thyroiditis). Nhu cầu hằng ngày của một người bình thường là từ 150 đến 200 mcg i-ốt, khi người phụ nữ có thai hoặc cho con bú cần thêm 30 đến 50 mcg.
Đỗ Hằng
|