Theo báo cáo của Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh, từ đầu năm đến nay Trung tâm đã khám sàng lọc cho 3000 người từ 40 trở lên tại 10 xã, thị trấn trong tỉnh, trong đó, phát hiện 1.974 bệnh nhân có yếu tố nguy cơ; 657 bệnh nhân tiền ĐTĐ; 288 bệnh nhân ĐTĐ. Như vậy tỷ lệ đái tháo đường tại các xã này chiếm 9,6%, tỷ lệ bệnh nhân tiền đái tháo đường chiếm 21,9%. Mặc dù số lượng khám sàng lọc còn khiêm tốn, nhưng qua đó cho thấy thực trạng bệnh đái tháo đường đang ngày càng phổ biến trong cộng đồng.
Theo các chuyên gia thì nguyên nhân dẫn tới tình trạng gia tăng số người mắc bệnh ĐTĐ là do chế độ ăn uống, sinh hoạt và luyện tập thể dục không hợp lý. Đáng báo động là có đến 60% số người bị bệnh nhưng không phát hiện mình đang mắc bệnh, dẫn đến rối loạn đường huyết và biến chứng. Nhiều bệnh nhân không tuân thủ nguyên tắc điều trị, nhiều người khi biết mình mắc bệnh thường nản chí, có thói quen ăn uống bừa bãi, ít vận động nên bệnh tình trở nên trầm trọng. Vì vậy, tỷ lệ nhập viện do biến chứng đái tháo đường cũng đang ngày càng gia tăng.
Trước thực trạng trên, Sở Y tế đã chỉ đạo mạng lưới y tế từ tỉnh đến cơ sở triển khai nhiều hoạt động phòng chống, điều trị ĐTĐ như: tổ chức khám sàng lọc tại cộng đồng; truyền thông giáo dục sức khỏe về bệnh đái tháo đường; nâng cao năng lực quản lý, điều trị bệnh cho cán bộ y tế; triển khai mô hình quản lý, điều trị bệnh ĐTĐ tại các bệnh viện và mô hình quản lý bệnh đái tháo đường tại cộng đồng ở các trạm y tế xã. Mô hình quản lý điều trị ngoại trú cho ngững người mắc ĐTĐ được triển khai có hiệu quả tại các bệnh viện như: Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Đa khoa Cẩm Khê, Bệnh viện Đa khoa Hạ Hòa, Bệnh viện Đa khoa Đoan Hùng… Ở những bệnh viện tuyến huyện này, mỗi tháng quản lý, điều trị cho hàng trăm lượt bệnh nhân. Đây là một mô hình hết sức ưu việt, bệnh nhân có thể yên tâm điều trị tại địa phương, không cần chuyển tuyến tránh quá tải cho tuyến trên. Đồng thời, bệnh nhân giảm được chi phí điều trị, thời gian, công sức đi lại. Điển hình như Bệnh viện Đa khoa huyện Cẩm Khê, năm 2008 bệnh viện đã triển khai mô hình điều trị ngoại trú bệnh nhân đái tháo đường và đã đưa đến niềm tin cho người bệnh. Hiện nay, bệnh viện đang quản lý và điều trị cho 356 bệnh nhân ĐTĐ. Hàng tháng tổ chức kiểm tra đường huyết, tư vấn chế độ ăn uống, tập luyện và cách sử dụng thuốc cho bệnh nhân. Hầu hết các bệnh nhân được điều trị đường huyết ổn định, tỷ lệ biến chứng không cao, số bệnh nhân phải nhập viện điều trị nội trú hàng tháng giảm hẳn.
Bên cạnh đó, Sở Y tế cũng đẩy mạnh công tác hợp tác quốc tế, tăng cường vận động và sử dụng hiệu quả nguồn viện trợ từ các tổ chức trong và ngoài nước về phòng chống bệnh không lây nhiễm trong đó có ĐTĐ. Năm 2011, Tổ chức Y tế Thế giới đã phối hợp cùng Sở Y tế triển khai mô hình quản lý các bệnh không lây nhiễm gồm Tăng huyết áp và ĐTĐ tại hai phường điểm: Tiên Cát, Nông Trang. Năm 2012, Tổ chức Y tế thế giới đã nhân rộng mô hình quản lý nguy cơ các bệnh không lây nhiễm trên phạm vi toàn thành phố. Tổng số bệnh nhân được quản lý trong chương trình là 460, các Trạm Y tế được trang bị máy đo huyết áp, máy đo đường huyết; cán bộ y tế được tập huấn về phác đồ điều trị và tư vấn dinh dưỡng tại cộng đồng… Hiện tại, mô hình quản lý các bệnh không lây nhiễm dựa vào cộng đồng đang tiếp tục được duy trì và phát triển.
Tuy nhiên công tác phòng chống bệnh ĐTĐ hiện nay vẫn còn nhiều gặp nhiều khó khăn. Các hoạt động trong Chương trình mục tiêu Quốc gia về bệnh ĐTĐ dừng ở quy mô nhỏ do kinh phí thấp; Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh, đơn vị được Sở Y tế giao triển khai Chương trình mới thực hiện khám sàng lọc ở một số xã, phường điểm của 5 huyện trong tỉnh. Còn các bệnh viện, trung tâm y tế chỉ khám, phát hiện, quản lý bệnh đối với những người tự tìm đến đơn vị. Không chỉ khó khăn trong hoạt động khám sàng lọc, tư vấn ở cộng đồng mà hiện nay, hoạt động phòng, chống bệnh đái tháo đường ở các cơ sở y tế còn gặp khó khăn về nhân lực nhất là ở tuyến cơ sở. Hầu hết đội ngũ cán bộ y tế xã, nhân viên y tế thôn, bản chưa được đào tạo, tập huấn, cung cấp thiết bị thiết yếu và tài liệu hướng dẫn truyền thông phòng, chống yếu tố nguy cơ ĐTĐ và việc quản lý, chăm sóc, tư vấn cho đối tượng nguy cơ cao tại cộng đồng.
Nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác phòng chống bệnh ĐTĐ, Ngành Y tế đang tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành mạng lưới y tế dự phòng; huy động sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể vào phòng chống các bệnh không lây nhiễm; nhân rộng mô hình quản lý bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng nhằm phát hiện sớm, quản lý, tư vấn, điều trị bệnh nhân ĐTĐ đạt được hiệu quả cao nhất... Ðồng thời, đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục sức khỏe với các hoạt động can thiệp thay đổi hành vi nguy cơ như hút thuốc, lạm dụng rượu bia, chế độ ăn không hợp lý, ít vận động…/.