Trong khói thuốc lá có hơn 7.000 hóa chất, trong đó có khoảng 69 chất có tác nhân gây ung thư đặc biệt ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ em, người già và phụ nữ. Những chất độc này gây ra hậu quả trên hầu hết tất cả các cơ quan của cơ thể. Theo thống kê, thuốc lá gây ra khoảng 25 căn bệnh khác nhau cho người hút thuốc, trong đó có nhiều bệnh nguy hiểm như ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản. Hút thuốc ở phụ nữ mang thai gây các ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của cả bà mẹ cũng như thai nhi. Các căn bệnh chính do thuốc lá gây ra như: ung thư phổi, khí phế thũng, rụng tóc, đục nhân mắt.
Thuốc lá còn là một trong các nguyên nhân chính gây ra các bệnh không truyền nhiễm. Cụ thể, tính chung trên thế giới thuốc lá gây ra 90% các trường hợp ung thư phổi, 75% các trường hợp phổi tắc nghẽn mạn tính và 25% các trường hợp bệnh tim thiếu máu cục bộ. Theo ước tính ở Hoa Kỳ thuốc lá là nguyên nhân của khoảng 30% các trường hợp tử vong do bệnh ung thư.
Cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Phú Thọ truyền thông trực tiếp về tác hại của thuốc lá tại khu dân cư cho người dân xã Bảo Thanh, huyện Phù Ninh
Khói toả ra từ đầu điếu thuốc lá đang cháy chứa nhiều chất độc hại hơn gấp 21 lần khói thuốc mà người hút phả ra do cháy ở nhiệt độ cao và không qua bộ phận lọc. Người không hút thuốc nhưng thường xuyên ở trong môi trường chứa khói thuốc có thể hít vào lượng khói tương đương với hút 5 điếu thuốc một ngày. Trẻ em chỉ cần một giờ trong phòng có người hút thuốc cũng sẽ hấp thụ số lượng hóa chất độc hại tương đương với người hút 10 điếu thuốc một ngày. Khói thuốc sẽ gây ảnh hưởng trong phạm vi 7-10m. Do đó ngay cả khi ở rất xa người hút thuốc thì người hút thụ động vẫn gặp những nguy cơ về sức khỏe không kém những người đang hút thuốc. Khói thuốc lá có thể lây lan khắp nhà, không bị giới hạn trong các khu vực nhất định, thậm chí khi mở cửa sổ. Hầu như 85% của khói thuốc lá là vô hình, khói thuốc lá có thể tồn tại trong phòng tới 2.5 giờ, thậm chí khi đã mở cửa sổ.
Hình minh họa
Một nghiên cứu chỉ ra rằng sống cùng một người hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư phổi từ 20%-30%. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc tiếp xúc với khói thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư khác ít nhất là 30%. Trẻ em là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất do hút thuốc thụ động. Trẻ em thở nhanh hơn người lớn, nên lượng độc tố hít phải từ môi trường bên ngoài cũng cao hơn. Tất cả các nghiên cứu về hút thuốc thụ động đều chỉ ra rằng hút thuốc thụ động gây ra những mối nguy hại vô cùng lớn đối với sức khỏe đặc biệt đối với trẻ em. Trẻ hút thuốc thụ động dễ bị một số bệnh nguy hiểm như: Đột tử ở trẻ em, dễ bị nhiễm trùng phổi; thường có triệu chứng ho, thở khò khè hoặc mắc bệnh hen suyễn; dễ bị các bệnh về tai như viêm tai giữa; tiếp xúc với khói thuốc lá trong nhà cũng làm tăng gấp đôi nguy cơ bị bệnh não mô cầu.
Việt Nam đã ban hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực từ năm 2013, trong đó quy định rõ các địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn. Sau 10 năm thực hiện Luật đã có những sự thay đổi tích cực như tình trạng hút thuốc lá thụ động ở các địa điểm công cộng đã giảm tuy nhiên vẫn còn có những trường hợp người dân ý thức chưa cao.
Nhằm hạn chế tác hại của hút thuốc lá thụ động, giải pháp hiệu quả là việc xây dựng môi trường sống không khói thuốc lá. Để làm được điều đó trước hết người hút thuốc lá chủ động phải tự giác bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt, trong trường hợp chưa thực hiện được ngay thì phải có ý thức hút thuốc ngoài không gian sống của gia đình, ngoài những địa điểm công cộng đã được quy định cấm hút thuốc lá, và đặc biệt là tránh xa trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người già. Người thân và cộng đồng cũng cần tích cực hơn nữa trong việc thuyết phục, tuyên truyền, vận động người thân từ bỏ thuốc lá vì chính sức khỏe của bản thân và gia đình và xã hội./.
Hà Hoài Thu