Theo Tổ chức Y tế Thế giới, có khoảng 300 triệu người mắc bệnh hen suyễn trên thế giới và hàng năm, có khoảng 250 ca tử vong do bệnh hen. Tại Việt Nam, hiện có khoảng 5 triệu người mắc bệnh hen, chiếm 5% dân số, trong đó, có 25% bệnh nhân phải nhập viện. COPD là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 4 trên thế giới, gây ra cái chết cho hơn 3 triệu người trong năm 2012, tương đương với 6% của tất cả các trường hợp tử vong trên toàn cầu. Hơn 90% các ca tử vong xảy ra do COPD là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Theo dự đoán của WHO số người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính sẽ tăng 3-4 lần trong thập kỷ này và dự đoán đến năm 2020 COPD sẽ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3. Ở Việt Nam, theo những kết quả trong nghiên cứu dịch tễ học, tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là 4,1% ở người trên 40 tuổi, một nghiên cứu của nhóm các bác sĩ gia đình châu Á năm 2015 nhận định Việt Nam là nước có tần suất bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là 9,4%, có xu hướng tiếp tục tăng cao do tình trạng hút thuốc lá, thuốc lào và ô nhiễm môi trường gia tăng…
|
Tập phục hồi chức năng cho người bệnh tại Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh |
Tại Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh, người bệnh mắc hen suyễn và COPD đến điều trị ngày một tăng. Năm 2018, có gần 1000 lượt người đến khám và điều trị. Tính riêng 3 tháng đầu năm 2019, Bệnh viện đã tiếp nhận khám và điều trị cho 137 lượt người. Đáng quan tâm là nhiều người bệnh đang trong độ tuổi lao động và có những người đến bệnh viện điều trị khi đã trở nặng.
Nguyên nhân hen phế quản do nhiều yếu tố gây nên, đặc biệt sự kết hợp giữa yếu tố cơ địa và yếu tố môi trường làm thúc đẩy sự hình thành, phát triển của bệnh. Một số nguyên nhân phổ biến gây bệnh hen phế quản có thể kể đến như tiếp xúc với dị nguyên như bọ nhà, phấn hoa, lông mao, nấm mốc, phấn côn trùng; khói thuốc lá, khói than củi, ô tô, thời tiết thay đổi, ô nhiễm không khí; viêm nhiễm đường hô hấp do vi khuẩn hoặc vi-rút; hoạt động quá sức; luồng trào ngược dạ dày thực quản (30% bệnh nhân hen có luồng trào ngược dạ dày thực quản làm cho chẩn đoán và kiểm soát hen khó khăn hơn); sử dụng thuốc (một số thuốc có thể gây ra hoặc làm cho hen xấu đi như aspirin, thuốc kháng viêm non-steroid (ibuprofen); dị ứng thức ăn; cảm xúc lo âu, bồn chồn có thể làm tăng triệu chứng hen hoặc gây khởi phát hen. Đối với bệnh COPD, rất nhiều trường hợp mắc bệnh COPD là do hút thuốc lá kể cả hút thuốc chủ động và thụ động, còn lại là do các các yếu tố nguy cơ khác như: môi trường làm việc nhiều khói bụi, di truyền, tuổi cao...
BSCKI.Nguyễn Mạnh Khang - Phó Giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh cho biết: "Hiện nay, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản đã và đang làm giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày cho người bệnh. Các đợt kịch phát nếu không được kiểm soát có thể gây ra tử vong, tàn phế, chi phí điều trị cao khi nhập viện. Là bệnh mạn tính và phải điều trị kéo dài, nhưng nhiều người bệnh hen, COPD chỉ điều trị trong thời gian ngắn và ngưng ngay khi đỡ bệnh, không đi tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ rồi tự dùng thuốc theo đơn cũ hoặc tự đi mua thuốc không theo chỉ định của bác sĩ, trong khi việc dùng thuốc không đúng dẫn đến hiệu quả điều trị kém, thậm chí bệnh có thể nặng lên. Bệnh hen phế quản và COPD không thể điều trị dứt điểm nhưng người mắc hen phế quản và COPD có thể sinh hoạt bình thường nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách".
Hiểu rõ được tầm quan trọng trong việc quản lý và dự phòng bệnh hen phế quản và COPD, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản thuộc Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số. Tại tỉnh Phú Thọ, các hoạt động phòng chống bệnh hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đã và đang được tích cực, chủ động triển khai nhằm mục tiêu nâng cao nhận thức của cộng đồng về bệnh, tăng tỷ lệ người bệnh được phát hiện sớm, được điều trị; tăng cường năng lực của hệ thống y tế để thực hiện nhiệm vụ phòng, kiểm soát hen và COPD; góp phần bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe của nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Để thực hiện được các mục tiêu trên, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh đã đẩy mạnh công tác truyền thông tại Bệnh viện và cộng đồng, trong đó chú trọng vào tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ người dân biết cách phòng bệnh, phát hiện sớm bệnh, tuân thủ điều trị tại nhà khi mắc bệnh; tổ chức tập huấn, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ cho công tác dự phòng, phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị, quản lý bệnh COPD và hen phế quản; bảo đảm thuốc và vật tư cho công tác dự phòng, khám sàng lọc, phát hiện sớm, điều trị, theo dõi và quản lý lâu dài người bệnh tại y tế cơ sở. Hằng năm, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh tổ chức các đợt khám sàng lọc, phát hiện bệnh nhân hen, COPD giai đoạn sớm để đưa vào quản lý, điều trị kịp thời. Công tác chẩn đoán, điều trị bệnh có bước phát triển mới. Bệnh viện đã đầu tư máy chụp X-quang phổi, test hồi phục phế quản, đo chức năng hô hấp... để có thể phát hiện bệnh sớm; ứng dụng các phác đồ điều trị, kỹ thuật mới giúp người bệnh kiểm soát các cơn hen kịch phát, hồi phục sức khỏe.
Bệnh hen phế quản và COPD có thể được kiểm soát trên hầu hết bệnh nhân nếu họ sử dụng thuốc dự phòng hàng ngày theo đúng y lệnh của thầy thuốc và biết cách phòng tránh các yếu tố có thể gây khởi phát cơn hen như khói thuốc lá, khói bếp, khói nhang, bụi, phấn hoa, nấm mốc... Bên cạnh đó, người bệnh cần phải lạc quan, kiên trì, xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh để cải thiện sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống./.
Hiền Nguyễn