Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong mỗi năm và hơn 1 triệu ca tử vong vì hút thuốc thụ động trên toàn thế giới. Nhằm tăng cường hơn nữa sự quan tâm của các quốc gia đối với công tác phòng chống tác hại thuốc lá (PCTH thuốc lá), Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lấy ngày 31/5 hàng năm là Ngày Thế giới không thuốc lá. Năm 2020, chủ đề "Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá" được WHO lựa chọn nhằm chỉ rõ các chiến thuật quảng cáo, tiếp thị, đặc biệt là các phương thức mà ngành công nghiệp thuốc lá tác động đến thanh thiếu niên như: Giới thiệu các sản phẩm thuốc lá điện tử với nhiều kiểu dáng thiết kế “sành điệu”, kết hợp nhiều tính năng sử dụng tiện lợi, hương vị mới lạ làm cho giới trẻ coi nhẹ các rủi ro đối với sức khỏe và bắt đầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới này; quảng cáo các sản phẩm thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng) là sản phẩm thay thế ít tác hại hơn so với các loại thuốc lá thông thường; Tài trợ cho người nổi tiếng/người có ảnh hưởng trên các trang mạng xã hội để giới thiệu sản phẩm thuốc lá mới cho thanh niên… WHO kêu gọi các quốc gia cần có hành động kịp thời để giúp thế hệ trẻ không bị lừa dối bởi các quảng cáo gây nhầm lẫn rằng có loại thuốc lá ít hại cho sức khỏe, xây dựng một thế hệ trẻ khỏe mạnh. Đồng thời kêu gọi một thế hệ trẻ không sử dụng thuốc lá và các sản phẩm gây nghiện như nicotine để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
 |
|
Trung tâm KSBT tỉnh nói chuyện về tác hại của thuốc lá tại Trường THPT Việt Trì
|
Thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng lớn đến giới trẻ, đặc biệt là trẻ em vì não bộ của trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển cho tới tuổi 25. Chỉ riêng nicotine đã gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, thiếu niên, thanh niên, gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bà mẹ và thai nhi trong thai kỳ, gây ra sinh non và thai lưu. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh trong não khiến người dùng ở nhóm tuổi trẻ dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.Thuốc lá điện tử sẽ tiếp tục gây gánh nặng bệnh tật và chi phí bệnh tật lớn tại Việt Nam. Theo WHO, tại Việt Nam, thuốc lá gây ra 40.000 ca tử vong sớm mỗi năm. Chi tiêu cho hút thuốc lá chiếm trên 31.000 tỷ mỗi năm của các hộ gia đình Việt Nam. Chi phí cho một số bệnh tật phổ biến do thuốc lá gây ra lên tới trên 21.000 tỷ mỗi năm. Thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng không làm giảm đi các vấn đề này mà thậm chí sẽ làm tăng các chi phí hơn nữa.
 |
| Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh giám sát công tác phòng, chống tác hại cuẩ thuốc lá tại Trường THPT Long Châu Sa (Ảnh: Lan Hương) |
Theo điều tra sức khỏe học sinh toàn cầu của WHO thực hiện tại 21 tỉnh, thành phố của nước ta vào năm 2019 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường ở học sinh Việt Nam có xu hướng giảm từ 4% xuống 3,6% nhưng tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử bắt đầu tăng lên 2,6%. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ có 316 trường Đại học, cao đẳng, trung cấp, trung học cơ sở, trung học phổ thông (trong đó, 259 trường trung học cơ sở, 46 trường trung học phổ thông) với trên 150 nghìn học sinh, sinh viên. Để nâng cao nhận thức của thanh thiếu niên về tác hại của thuốc lá, thời gian qua, Ban chỉ đạo phòng chống tác hại thuốc lá tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường cao đẳng, đại học trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh các biện pháp tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá, xây dựng Môi trường trường học không khói thuốc, phối hợp chặt chẽ với gia đình và các tổ chức, đoàn thể tại địa phương để tuyên truyền, vận động cha mẹ, người thân gương mẫu không hút thuốc lá. Các trường học trên địa bàn tỉnh chủ động triển khai kế hoạch phòng chống tác hại của thuốc lá tại đơn vị; đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào nội quy, quy chế, là tiêu chí để đánh giá thi đua hằng năm; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phát huy tốt vai trò xung kích của đoàn thanh niên, từng bước tạo chuyển biến trong nhận thức, hành động của giáo viên, học sinh về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường.
Phát huy vai trò xung kích của cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong việc tham gia phòng chống tác hại của thuốc lá, trong những năm qua, các hoạt động tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá được Tỉnh Đoàn tổ chức sâu rộng, thiết thực, hiệu quả. Các hoạt động tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá đã thu hút đông đảo đoàn viên và nhân dân tham gia, giúp đoàn viên thanh niên hiểu rõ hơn về tác hại của các sản phẩm thuốc lá, về lợi ích của việc cai nghiện thuốc lá và lối sống không thuốc lá. Từ đó, huy động sự vào cuộc của đoàn viên thanh niên đồng hành, chung tay thực hiện công tác phòng- chống tác hại của thuốc lá trong cộng đồng, góp phần xây dựng một thế hệ trẻ không sử dụng thuốc lá, có tác động mạnh mẽ đến việc nâng cao sức khỏe, chất lượng nguồn nhân lực tương lai và bảo vệ môi trường sống. Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn đã chỉ đạo các đơn vị đưa nội dung phòng chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hàng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào nội quy, quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị, yêu cầu các cán bộ chủ chốt phải gương mẫu thực hiện và vận động cán bộ và là một trong những tiêu chí bình xét, phân loại thi đua cuối năm; chỉ đạo các cấp bộ đoàn hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, động viên cán bộ, đoàn viên thanh niên thực hiện cấm hút thuốc lá theo quy định Luật phòng chống tác hại của thuốc lá. Hầu hết các cấp bộ đoàn đã thực hiện tốt quy định không hút thuốc lá nơi làm việc, tạo môi trường làm việc trong lành, đảm bảo nếp sống văn minh, xanh sạch, đẹp. Kết quả, 21/21 đơn vị huyện, thị, thành Đoàn và Đoàn trực thuộc đã tuyên truyền tới cán bộ, đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên trong các cơ quan, trường học, địa bàn khu dân cư hiểu rõ tác hại của thuốc lá; treo băng zôn, khẩu hiệu tuyên truyền, gắn bảng, biểu tượng cấm hút thuốc tại những địa điểm công cộng như trong cơ quan, trường học, bệnh viện. 100% các huyện, thị, thành Đoàn, Đoàn trực thuộc và cơ sở Đoàn trong toàn tỉnh đã tiến hành tuyên truyền tới cán bộ, đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên trong các cơ quan, trường học, địa bàn khu dân cư hiểu rõ tác hại của thuốc lá.
Thực tế hiện nay, tất cả các trường học trên địa bàn tỉnh đã ban hành việc nghiêm cấm sử dụng thuốc lá trong trường học. Tuy nhiên, phần lớn học sinh, đoàn viên thanh niên có hút thuốc thường sử dụng ở phạm vi ngoài trường học nên rất khó quản lý. Bên cạnh đó, các em dễ dàng mua thuốc lá ở nhiều nơi như quán nước, quán ăn, … Vì vậy, để giảm thiểu tình trạng giới trẻ hút thuốc lá, hạn chế tác hại của thuốc lá đối với thanh, thiếu niên cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa gia đình và nhà trường; tạo cho các em một môi trường phát triển lành mạnh, không khói thuốc lá... Trẻ em là tương lai của đất nước. Việc hút thuốc lá gây hại và có ảnh hưởng xấu đến tương lai của các em. Chính vì vậy, gia đình, nhà trường và các tổ chức xã hội cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các biện pháp tuyên truyền, vận động thanh, thiếu niên không hút thuốc, từ đó góp phần xây dựng một thế hệ tương lai có đầy đủ thể chất và trí tuệ./.
Hồng Hà