Trên thế giới hiện có khoảng hơn 300 triệu người mù và thị lực thấp, trong đó khoảng 45 triệu người mù. Người trên 50 tuổi chiếm tỷ lệ 80% và có đến 90% người mù sống ở các nước nghèo và đang phát triển với các điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế khó khăn. Việt Nam hiện có khoảng 2 triệu người mù và thị lực kém; 1/3 trong số đó là những người nghèo không có tiền điều trị mang lại ánh sáng; trên 80% tỷ lệ người mù có thể phòng, chữa được. Các nguyên nhân gây mù chủ yếu là đục thể thủy tinh (chiếm tới 66,1%), các bệnh lý đáy mắt, bệnh glôcôm, sẹo giác mạc, tật khúc xạ ... Thị lực giảm hoặc không có, có thể gây ra những ảnh hưởng lớn và lâu dài đến tất cả các khía cạnh của cuộc sống, bao gồm các hoạt động cá nhân hàng ngày, tương tác với cộng đồng, trường học và cơ hội làm việc…
Cán bộ y tế Bệnh viện Mắt tỉnh khám mắt cho người bệnh
Riêng với trẻ em ở nước ta, tỷ lệ bị các bệnh về mắt ngày càng gia tăng. Các bệnh thường gặp gây mù ở trẻ em là: đục thủy tinh thể bẩm sinh (chiếm khoảng 50% số trường hợp mù của trẻ em); các dị tật bẩm sinh và các bệnh di truyền (chiếm khoảng 30%) còn lại là khô mắt do thiếu vitamin A, võng mạc trẻ đẻ non, tai nạn chấn thương...
Ðáng chú ý tật khúc xạ ở trẻ em như: cận thị, viễn thị, loạn thị và chênh lệch khúc xạ giữa hai mắt chiếm tỷ lệ khá cao. Tật khúc xạ làm mắt có thị lực kém và trẻ thường biểu hiện bằng nheo mắt, nghiêng đầu, vẹo cổ khi nhìn, đôi khi có thể nhức đầu, nhức mắt... trong lớp học trẻ không nhìn rõ trên bảng, hay cúi đầu lại gần sách để nhìn cho rõ, chép nhầm bài, đọc nhầm chữ... Cận thị là tật khúc xạ có nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực, cận thị nặng dẫn đến thoái hóa, bong võng mạc, lác, glôcôm... Tật khúc xạ điều trị càng sớm càng tốt, điều trị sớm không những rút ngắn thời gian mà còn tăng cường hiệu quả và nâng cao cơ hội phục hồi thị giác cho đôi mắt.
Thời gian qua, toàn tỉnh đã nỗ lực thực hiện công tác phòng chống mù lòa và đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ. Một số bệnh về mắt đã được khống chế, số người bệnh được phẫu thuật đục thể thủy tinh ngày càng tăng, trẻ bị tật khúc xạ được điều trị kịp thời. Bệnh viện Mắt tỉnh đã triển khai nhiều dự án, chương trình chăm sóc mắt cộng đồng hiệu quả, giúp cho hàng ngàn lượt người dân được chăm sóc, phục hồi thị giác. Bệnh viện đã chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị nhãn khoa hiện đại như máy chụp cắt lớp võng mạc (OCT), máy đo sinh trắc học...; đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ. Hằng năm, Bệnh viện đều cử các bác sĩ, kỹ thuật viên tham gia các khóa đào tạo tại bệnh viện Mắt Trung ương, tham dự hội thảo trong nước và quốc tế, cập nhật kiến thức nhằm làm chủ các trang bị kỹ thuật hiện đại được đầu tư và triển khai các kỹ thuật mới điều trị các bệnh lý phức tạp về mắt như: phẫu thuật thể thủy tinh đục lệch đặt vòng căng bao, phẫu thuật cắt dịch kính, chụp cắt lớp đáy mắt, đo công suất IOL bằng máy sinh trắc học tự động IOL master, phẫu thuật lác, sụp mi trẻ em có gây mê,…quản lý và theo dõi các biến chứng về mắt do các bệnh toàn thân như: Tăng huyết áp, tiểu đường, thoái hóa hoàng điểm tuổi già… Chỉ tính riêng 9 tháng đầu năm 2020, Bệnh viện Mắt đã khám và điều trị cho gần 30.000 lượt người bệnh, phẫu thuật trên 3.000 ca.
Ngoài việc tập trung đẩy mạnh hoạt động chuyên môn tại đơn vị, nhằm tạo hiệu quả đồng bộ cho công tác phòng chống mù lòa trong toàn tỉnh, Bệnh viện Mắt rất chú trọng việc xây dựng và nâng cao năng lực toàn diện cho mạng lưới chăm sóc mắt ban đầu từ thôn, xã đến huyện thông qua hoạt động chỉ đạo tuyến và việc thực hiện các dự án, chương trình được giao. Hiện nay, mạng lưới chăm sóc mắt ở tuyến cơ sở được thành lập và phát huy hiệu quả hoạt động. Hệ thống Trung tâm Y tế tuyến huyện đã thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý và triển khai công tác chăm sóc mắt tại các xã, phường thôn bản. Bệnh viện Mắt đã kết hơp với các trung tâm y tế tuyến huyện tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân hiểu biết kiến thức về bệnh mù lòa do đục thủy tinh thể; cung cấp thông tin, kiến thức cho cộng đồng phòng, chống các bệnh về mắt với nhiều hình thức, từ qua hệ thống loa, đài, phương tiện thông tin đại chúng, pano, áp phích… đến tuyên truyền trực tiếp trong các đợt khám sàng lọc các bệnh về mắt, phẫu thuật thay thuỷ tinh thể…
Hưởng ứng Ngày Thị giác thế giới năm 2020, tỉnh ta đã tổ chức các hoạt động truyền thông, khám sàng lọc, cấp phát thuốc miễn phí cho người cao tuổi tại cộng đồng nhằm vận động, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và mỗi người dân về ý thức chăm sóc gìn giữ đôi mắt, đặc biệt là các nguyên nhân gây mù, suy giảm thị lực có thể phòng tránh được./.
Hiền Nguyễn