Viêm da cơ địa (hay còn gọi là chàm, eczema) là một bệnh da liễu mà biểu hiện chủ yếu là ngứa và đỏ da. Bệnh thường tiến triển từng đợt, có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ nhỏ.
(Ảnh minh họa)
Viêm da cơ địa không lây, không gây hậu quả nghiêm trọng nhưng làm ảnh hưởng khá nhiều đến sinh hoạt và cuộc sống thường ngày của người bệnh. Ngoài gây ra tâm lý tự ti, ngại giao tiếp, người bị viêm da cơ địa có thể cảm thấy đau đớn, bứt rứt, khó chịu, nhất là đối với trẻ em, nhiều trường hợp ngứa ngáy kèm theo sốt, viêm loét da và dễ gây ra những biến chứng khác.
Nguyên nhân bệnh viêm da cơ địa
Nguyên nhân của bệnh hiện vẫn chưa được tìm ra rõ nhưng qua nghiên cứu, viêm da cơ địa có thể do yếu tố di truyền, gia đình hay xuất hiện ở những người có bệnh tự miễn hay dị ứng khác như hen phế quản, viêm mũi dị ứng (60% người bị viêm da cơ địa có con cũng bị bệnh này). Nếu cả bố và mẹ đều bị viêm da cơ địa thì có tới 80% con bị bệnh.
Ngoài ra còn có các nguyên nhân khởi phát hoặc làm cho bệnh nặng lên như: Thay đổi thời tiết, thời điểm giao mùa; tiếp xúc hóa chất (sơn, nhựa,..), phấn hoa, bọ nhà, khói,..; tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng (mặc quần áo dày hoặc quá bó sát, tắm nước quá nóng, ngồi quá gần lò sưởi…); dị ứng một số loại xà phòng, nước hoa, lông động vật; do thay đổi thời tiết bất thường (từ nóng sang lạnh hoặc từ lạnh sang nóng đột ngột, thời tiết quá khô, nhiều gió hay quá lạnh…); bị nhiễm virus hoặc một số bệnh nhiễm khuẩn;
Triệu chứng bệnh viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa thường tiến triển thành từng đợt và có biểu hiện rất đa dạng. Trong đợt cấp tính, bệnh thường gặp một số triệu chứng chính sau:
Ngứa ngáy: Người bệnh ngứa ngáy và nổi mề đay do cơ thể sản sinh các hoạt chất histamine kích thích cơn ngứa. Hoạt chất này được tiết ra khi cơ thể phát hiện các tác nhân gây bệnh.
Nổi mẩn đỏ: Trên bề mặt da xuất hiện các đốm mẩn đỏ hình đồng tiền và bong tróc nằm rải rác ở những vùng da trên cơ thể. Càng gãi ngứa nhiều thì càng nổi nhiều mụn nước trên da khó chịu.
Phù nề: Sau khi những đốm mụn nước bị vỡ ra sẽ gây ra tình trạng phù nề kèm theo vừa sưng vừa nóng tại vùng da bị viêm.
Đóng vảy: Tại vị trí vùng da bị viêm sau khi bị khô sẽ gây đóng vảy tiết vàng, gây ra các vết nứt và tiếp diễn tình trạng ngứa ngáy trong suốt một thời gian dài.
Tổn thương da lan rộng: Chất dịch nhầy chảy ra từ vùng da bị tổn thương là điều kiện thuận lợi phát triển của các loại vi khuẩn, gây ra nhiễm trùng kế phát và bắt đầu lan rộng ra khắp các vùng da khác.
Một số triệu chứng khác: Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, mất ngủ, suy nhược cơ thể…
Một số biến chứng của viêm da cơ địa
Theo các chuyên gia, viêm da cơ địa không quá nguy hiểm đến tính mạng nhưng vẫn có khả năng gây ra nhiều biến chứng nặng nề nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm da cơ địa gây ngứa ngáy khiến người bệnh gãi nhiều làm cho vùng da nổi mẩn ngứa càng bị tổn thương nặng hơn. Không những vậy, móng tay tiếp xúc với vết thương có thể gây nhiễm trùng, viêm loét, thậm chí là hoại tử.
Trường hợp bị viêm da cơ địa bội nhiễm do vi rút còn có thể biến chứng ảnh hưởng tổn thương nội tạng, suy tạng và tử vong nếu bệnh tiến triển nặng không thể phục hồi.
Những người bị viêm da cơ địa mạn tính nếu lạm dụng thuốc kháng sinh hoặc điều trị sai cách sẽ gây nổi mẩn đỏ toàn thân, cực kỳ ngứa và sốt rét.
Những tổn thương viêm da cơ địa xuất hiện ở vùng quanh mắt có thể làm ảnh hưởng đến thị giác. Điển hình là một số bệnh như viêm mí mắt, viêm kết mạc mắt, viêm tuyến lệ do chảy nước mắt liên tục…
Các đốm mẩn đỏ, mụn nước biến mất do viêm da cơ địa sẽ để lại sẹo, thâm mất thẩm mỹ khiến người bệnh kém tự tin trong giao tiếp.
Ngoài ra, một số biến chứng khác của viêm da cơ địa phổ biến khác như hen suyễn, suy hô hấp, hen phế quản, viêm mũi dị ứng…
Cách phòng viêm da cơ địa tiến triển
Bệnh viêm da cơ địa có tính chất di truyền rõ rệt, đặc biệt, việc điều trị rất khó khăn và phức tạp do bệnh thường xuyên tái đi tái lại nên trong một số trường hợp việc dự phòng thường không đem lại hiệu quả cao. Vì vậy, việc dự phòng tập trung chủ yếu vào tránh tiếp xúc các nguy cơ dị ứng cũng như chăm sóc người bệnh kỹ lưỡng:
Dù điều trị bằng phương pháp nào thì để chữa bệnh viêm da cơ địa cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân và bác sĩ. Tuân thủ các nguyên tắc điều trị và kết hợp chăm sóc tại nhà mới đem lại hiệu quả tối ưu nhất.
Tạo thói quen giữ vệ sinh mũi hằng ngày bằng nước muối sinh lý 0.9%. Tắm rửa kỹ lưỡng, không tắm bằng nước quá lạnh hoặc quá nóng.
Sau khi tắm xong phải bôi kem dưỡng ẩm, đặc biệt là vào mùa đông. Ưu tiên sản phẩm không chứa hương liệu và chất bảo quản.
Tránh mặc quần áo bó sát, vải da không thấm hút để tránh gây bí bách cho da, dễ kích phát viêm da cơ địa.
Luôn giữ cho môi trường sống hằng ngày sạch sẽ, thoáng mát, kết hợp cân bằng độ ẩm trong không khí bằng thiết bị lọc hoặc máy tạo ẩm.
Loại bỏ tác nhân gây dị ứng như không tiếp xúc với gia cầm, gia súc, không ăn thức ăn dị ứng…
Tránh căng thẳng quá mức, ngủ nghỉ đúng giờ giấc sẽ giúp bạn có một sức đề kháng tốt phòng ngừa bệnh viêm da cơ địa hiệu quả.
Giữ vệ sinh thân thể kỹ lưỡng và môi trường sống xung quanh là cách phòng ngừa viêm da cơ địa hiệu quả
Viêm da cơ địa là bệnh lý phổ biến và không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, người bệnh tuyệt đối không chủ quan mà phải sớm thăm khám tại bệnh viện chuyên khoa Da liễu để được tư vấn hướng điều trị phù hợp, phòng ngừa bệnh diễn tiến thành mạn tính khó chữa trị./.
Đỗ Hằng