Trong thời gian từ tháng 2 đến tháng 6 năm 2018, hai trường hợp tử vong do AIDS tại khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ đều có địa chỉ ở khu Chiềng, xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn. Trong thời điểm này, 4 trường hợp nhiễm mới được phát hiện trên cùng địa bàn.
Trước tình hình đó, ngành Y tế Phú Thọ tiến hành tập trung từng bước, thận trọng thông qua các xét nghiệm, làm test nhanh, giám sát dịch tễ học để đánh giá. Sở Y tế đã chỉ đạo Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn triển khai đề tài nghiên cứu khoa học về “Tình trạng sức khỏe của người dân liên quan đến một số bệnh lây nhiễm và không lây nhiễm tại cộng đồng” tại xã Kim Thượng từ ngày 1-31/7. Theo đó, 490 người ở 8 khu dân cư của xã Kim Thượng được lựa chọn và lấy mẫu xét nghiệm. Kết quả sơ bộ khi làm xét nghiệm nhanh có 42/490 mẫu có phản ứng với xét nghiệm sàng lọc và đã được Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn tách huyết thanh, gửi mẫu tới Trung tâm Kiểm soát bệnh tật để thực hiện các xét nghiệm tiếp theo. Kết quả, 42 mẫu ở xã Kim Thượng dương tính với HIV.
Ngay sau đó, Sở Y tế xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Y tế, cùng các chuyên gia của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và Cục phòng, chống HIV/AID đã có buổi khảo sát tại xã Kim Thượng. Theo các chuyên gia, trong số 42 trường hợp được phát hiện dương tính với HIV, nhiều người đã mắc bệnh từ lâu và chuyển sang giai đoạn AIDS.
Một trong những vấn đề được dư luận quan tâm nhất hiện nay đó là liệu có phải việc dùng chung kim tiêm tại một phòng khám tư là nguồn lây truyền căn bệnh HIV cho nhiều người như vậy? Tại cuộc họp báo chiều 13-8, PGS.TS Nguyễn Hoàng Long - Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) khẳng định, với những thông tin đã nắm được, hiện chưa có đủ thông tin kết luận hay định hướng về nguồn lây nào. Trên cả nước, có 61 xã có số người nhiễm HIV/AIDS từ 50 người trở lên. Việc lây nhiễm HIV tại Kim Thượng không phải diễn ra trong thời gian ngắn, mà có trường hợp đã nhiễm lâu, chuyển sang giai đoạn AIDS, do đó, Kim Thượng có thể là điểm dịch kéo dài nhưng chưa được phát hiện.
Kết quả giám sát và đánh giá bước đầu cho thấy : Không phải "bỗng dưng" hay "tự nhiên" nhiều người dân trên địa bàn bị nhiễm HIV mà là kết quả của quá trình giám sát trên cơ sở phát hiện những bất thường của ngành Y tế tại xã Kim Thượng. Trước tình hình dịch HIV/AIDS tại xã Kim Thượng, UBND tỉnh đã chỉ đạo kịp thời, Sở Y tế tỉnh Phú Thọ cũng đã đề nghị Cục Phòng chống HIV/AIDS, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cùng các cơ quan chức năng phối hợp vào cuộc để làm rõ nguyên nhân gây bệnh.
Sở Y tế kịp thời tăng cường các cán bộ có chuyên môn cao về lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS cho huyện Tân Sơn, chỉ đạo hệ thống cán bộ y tế thực hiện các biện pháp trấn an tâm lý cho người dân và tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân về cách điều trị và phương pháp dự phòng lây nhiễm HIV. Điều nguy hiểm nhất với dịch HIV là nếu người bệnh không biết mình bị nhiễm HIV thì sẽ lây lan rất mạnh. Chính vì vậy, Sở Y tế cũng đã tiến hành triển khai y tế dự phòng tại các địa bàn khác để tăng cường công tác truyền thông phòng tránh lây nhiễm. Việc khám sàng lọc để phát hiện bệnh cũng như các phác đồ điều trị hoàn toàn miễn phí đảm bảo tất cả các trường hợp nhiễm HIV đều được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV). Ngành Y tế cũng khuyến cáo đến người dân: HIV/AIDS hiện nay không còn là căn bệnh thế kỷ. Nếu phát hiện bệnh kịp thời và được điều trị bằng ARV đúng cách thì một người dương tính với HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh. Hiện nay thuốc ARV được cấp phát hoàn toàn miễn phí cho người nhiễm, bởi vậy người bệnh không nên quá lo lắng mà cần tích cực phối hợp với cơ quan y tế để tham gia điều trị ARV càng sớm càng tốt. Đối với những trường hợp mới phát hiện dương tính HIV tại xã Kim Thượng, Sở Y tế sẽ cung cấp thuốc ARV đầy đủ để tiến hành điều trị cho người bệnh./.
Hiền Nguyễn