Tại Việt Nam, bệnh tay chân miệng gặp rải rác quanh năm ở hầu hết các địa phương trong cả nước, số mắc thường tăng từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12. Theo thống kê Cục Y tế dự phòng, trong 9 tháng đầu năm nay cả nước có 53.529 ca mắc trong đó có 25.845 ca nhập viện và có 6 trường hợp tử vong. Các ca bệnh xuất hiện chủ yếu ở khu vực miền Nam (chiếm tới 77%), trong đó hay gặp ở nhóm từ 1-5 tuổi, tuổi trẻ đi nhà trẻ và mẫu giáo (chiếm 79%) và dưới 1 tuổi (chiếm 17%). Hiện nay, chưa có vắc xin phòng bệnh và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Trẻ bị tay chân miệng thường diễn biến nhẹ nên được chỉ định chăm sóc và điều trị tại nhà, nhưng không phải bố mẹ nào cũng biết cách chăm sóc trẻ đúng cách. Vì bệnh dễ lây lan, nên khi trẻ mắc bệnh nếu không được chăm sóc đúng cách tại nhà sẽ làm tăng số trẻ mắc bệnh tại cộng đồng.
Chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà như sau:
Cách ly
Trẻ xác định đã mắc bệnh tay chân miệng phải được nghỉ học từ 7 – 10 ngày để ngăn chặn sự lây lan. Nếu gia đình có nhiều trẻ cùng chung sống, nên cách ly tuyệt đối giữa trẻ lành và trẻ bệnh bằng nhiều cách tùy theo hoàn cảnh gia đình.
Giám sát chặt chẽ các hoạt động của trẻ bệnh trong sinh hoạt thường nhật.
Người lớn khi tiếp xúc và chăm sóc trẻ bệnh nên mang khẩu trang y tế, sau khi tiếp xúc nên rửa tay bằng xà phòng.
Giữ vệ sinh cá nhân
Tắm rửa sạch sẽ cho trẻ mỗi ngày bằng xà phòng và nước sạch. Khuyến khích trẻ thường xuyên rửa tay sạch sẽ, đúng cách bằng xà phòng và nước sạch dưới vòi nước chảy để ngăn ngừa sự tái nhiễm bệnh tay chân miệng qua đường tay – miệng nhằm loại bớt sự bám dính của virus gây bệnh tay chân miệng trên đôi tay của trẻ.
Quần áo, tã lót của trẻ bệnh nên được ngâm dung dịch sát khuẩn như dung dịch Cloramin B 2% hoặc luộc nước sôi trước khi giặt.
Vật dụng cá nhân ăn uống của trẻ như bình sữa, ly uống nước, chén ăn cơm, muỗng ăn… nên được luộc sôi và sử dụng riêng biệt cho từng trẻ.
Tuyệt đối tránh các quan niệm sai lầm thường gặp sau đây: Kiêng tắm, kiêng gió, châm chích cho mụn nước mau vỡ ra, không vệ sinh răng miệng sợ trẻ đau, u ấm khi sốt, tự ý truyền dịch,… đây chính là những nguyên nhân làm cho bệnh của trẻ trầm trọng hơn và là con đường ngắn nhất của tình trạng bội nhiễm vi khuẩn rất nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.
Tạo môi trường sống trong lành
Người chăm sóc trẻ cần giữ sạch đôi tay hạn chế lan truyền virus gây bệnh tay chân miệng cho những trẻ lành khác trong gia đình.
Đồ chơi và vật dụng thường dùng của trẻ cần phải được khử trùng sạch sẽ bằng những dung dịch sát khuẩn như dung dịch Cloramin B, dung dịch nước Javel hoặc xà phòng sát khuẩn để tạo tính an toàn cho trẻ khi sử dụng.
Phòng ốc nơi trẻ sinh hoạt cần thông thoáng, đủ dưỡng khí nhất là sàn nhà nên được lau chùi sạch sẽ thường xuyên bằng các dung dịch khử khuẩn nhằm tạo điều kiện sạch sẽ và an toàn cho trẻ khi sinh hoạt và chơi đùa.
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị tay chân miệng
Cho trẻ ăn những món mà trẻ thích. Ăn thức ăn như bình thường nhưng làm lỏng, mềm như cháo bột (kể cả trẻ lớn) vì thức ăn cứng làm trẻ đau rát miệng.
Thức ăn nên thật nguội, thậm chí có thể làm mát cho dễ ăn. Thức ăn nóng làm trẻ đau không nuốt được. Khi trẻ đã từ chối không ăn thì nên ngưng ngay và bù vào bằng một ly sữa lạnh, một bánh flan, một hũ yaourt hoặc một ly nước trái cây lạnh. Không ép trẻ ăn quá làm trẻ khóc, sẽ mệt mỏi hơn.
Sau khi ăn, súc miệng trẻ sạch sẽ và để nghỉ ngơi (nhịn hoàn toàn) trong 3 – 4 giờ. Sau đó mới cho ăn bữa khác. Cho trẻ uống bổ sung vitamin và khoáng chất theo chỉ định bác sĩ.
Thời gian trẻ bị bệnh ngắn (khoảng từ 5 – 10 ngày) nên không cần ép trẻ ăn quá, vì sau khi hết bệnh trẻ sẽ ăn nhiều hơn để bù lại khi bị bệnh. Cần tránh những thức ăn cứng, sống, mất vệ sinh./.
Đỗ Hằng