Lấy nhau đã hơn 5 năm mà chưa có con, vợ chồng anh N.T.Đ (xã Bình Phú, tỉnh Phú Thọ) đã đến thăm khám tại Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản và Nam học, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ. Do có thói quen hút thuốc lá trong nhiều năm, mỗi ngày hút từ 1 – 2 gói thuốc, anh Đ. được các bác sĩ khuyên phải từ bỏ thuốc lá để tăng khả năng có con. Rất may mắn, sau quá trình kiên trì điều trị, thực hiện lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá, vợ chồng anh đã đón nhận tin vui sau nhiều năm mong ngóng. Anh Đ. cho biết: “Hiện nay tôi đã hoàn toàn từ bỏ thuốc lá và không còn hút nữa. Chỉ sau vài tuần bỏ hút thuốc lá, tôi cảm thấy sức khoẻ mình cải thiện rõ rệt qua từng ngày, những người thân trong gia đình tôi cũng không còn phải chịu ảnh hưởng của những chất độc hại có trong khói thuốc lá nữa. Quan trọng hơn là giờ đây vợ chồng tôi đã có tin vui sau nhiều năm chờ đợi.”
TS.BS Đoàn Xuân Kiên – Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản và Nam học, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ cho biết: “Hút thuốc lá không chỉ gây ra các bệnh về đường hô hấp, tim mạch, các bệnh ung thư,… mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ sinh sản. Cả nam và nữ giới khi hút thuốc chủ động hoặc thụ động đều đối mặt với nhiều nguy cơ. Đối với nữ giới, hút thuốc lá gây sinh non, sảy thai, thai dị dạng, tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung,... Đối với nam giới, hút thuốc lá gây tác động tiêu cực đến số lượng và chất lượng tinh trùng, đồng thời làm tăng nguy cơ rối loạn cương dương. Ngoài ra, khói thuốc lá có thể gây vô sinh và làm giảm hiệu quả điều trị hiếm muộn, vô sinh ở cả 2 giới. Chính vì vậy, chúng tôi thường xuyên tuyên truyền, tư vấn cho người bệnh không hút thuốc lá, thuốc lào, hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá nhằm đảm bảo sức khoẻ sinh sản và nâng cao hiệu quả điều trị hiếm muộn.”
Các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ thường xuyên tuyên truyền, tư vấn cho người bệnh không hút thuốc lá, thuốc lào, hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá nhằm đảm bảo sức khoẻ sinh sản và nâng cao hiệu quả điều trị hiếm muộn
Các nghiên cứu chỉ ra rằng các chất độc trong khói thuốc kìm hãm chất enzym (là chất cần thiết cho tinh trùng có thể hoạt động được). Một nghiên cứu tổng quan kết quả 20 nghiên cứu của tiến sĩ Marilyn F. Vine và cộng sự trong tạp chí Fertility and Sterility (1994) của Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ cho thấy, so với người không hút thuốc, mật độ tinh trùng của người hút thuốc giảm 13%. Hiện nay, có một số bằng chứng đáng tin cậy đã kết luận những người hút thuốc có phần trăm tinh trùng dị dạng cao hơn. Điều này có thể dẫn tới sảy thai, thai nhi dị tật bẩm sinh hoặc biến chứng khi sinh.
Giống như cơ chế gây tắc nghẽn mạch máu ở tim do quá trình xơ vữa động mạch, hút thuốc lá cũng là một trong những nguyên nhân cốt lõi của bệnh xơ vữa động mạch trong máu của dương vật, làm giảm khả năng cương cứng. Những người hút thuốc lá có nguy cơ bị liệt dương vật cao gấp 2 lần so với người không hút thuốc. Nguyên nhân do các chất độc trong khói thuốc lá làm xơ vữa động mạch ở dương vật, làm giảm lượng máu tới dương vật.
Đối với phụ nữ, hút thuốc lá gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng buồng trứng và hoạt động của vòi trứng. Hút thuốc làm giảm khả năng sinh sản, làm chu kỳ kinh nguyệt ngắn lại, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. So với phụ nữ không hút thuốc, nữ hút trên một bao thuốc một ngày mắc chứng này cao hơn 1,4 lần. Khói thuốc lá có thể làm thay đổi nồng độ hormone Estrogen và hormone kích thích nang, gây tổn thương noãn bào, thậm chí phá hủy noãn bào, làm suy giảm miễn dịch dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng ở vòi trứng cao, gây vô sinh ở người hút thuốc.
Bên cạnh đó, hút thuốc còn làm tăng nồng độ của hormone Epinephrine và Vasopressine, gây tăng huyết áp và tăng nhịp tim. Đây là những hormone bình thường trong cơ thể, nhưng khi được bài tiết quá mức ở phụ nữ hút thuốc, chúng kích thích làm tăng sóng di động của vòi trứng, làm cho phôi vào trong buồng tử cung sớm nên quá trình cấy phôi vào niêm mạc tử cung không xảy ra, kết quả là phôi bị sảy tự phát. Ngoài ra, ở một số phụ nữ hút thuốc, quá trình di chuyển ở ống dẫn trứng chậm, dẫn đến thai phát triển lạc chỗ ở trong vòi trứng hay ở vị trí khác ngoài tử cung. Vì vậy, ở những phụ nữ nghiện thuốc lá, hút thuốc lá lâu năm sẽ làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung từ 1,3 đến 2,5 lần.
Trong thai kỳ, máu đóng vai trò rất quan trọng trong việc vận chuyển oxy và cung cấp chất dinh dưỡng từ mẹ sang thai nhi thông qua nhau thai và dây rốn. Tuy nhiên, các thành phần độc hại trong khói thuốc lá, đặc biệt là Nicotine và khí Carbon monoxide gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình này. Sự tăng nồng độ của Epinephrine và các hoá chất khác của cơ thể do Nicotine kích thích làm co mạch và giảm dòng máu đến phôi thai. Đồng thời, khí Carbon monoxide làm giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu, gây tình trạng thiếu oxy ở thai nhi. Hậu quả là thai nhi bị thiếu oxy và các chất dinh dưỡng, dẫn đến làm giảm 20 – 30% cân nặng so với trẻ sinh từ mẹ không hút thuốc. Nguy cơ sinh non hoặc thai chết lưu ở phụ nữ hút thuốc cũng tăng từ 1,4 đến 2,4 lần so với phụ nữ không hút thuốc. Trẻ sinh ra thường dễ mắc các vấn đề về đường hô hấp, có nguy cơ mắc dị tật bẩm sinh, chậm phát triển về trí não,…
Khói thuốc lá rất có hại cho thai nhi và trẻ nhỏ
Chính vì vậy, nếu đang có kế hoạch sinh con, cả nam và nữ hãy ngừng hút thuốc ít nhất 3 tháng trước khi có thai, vì đây là thời gian cần thiết để tinh trùng của nam giới được sản sinh và cải thiện chất lượng (số lượng, chất lượng, hình thái); giúp nữ giới cân bằng nội tiết tố, cải thiện chất lượng trứng, đồng thời giảm nguy cơ sảy thai, thai ngoài tử cung và các biến chứng trong thai kỳ. Đối với các cặp vợ chồng đang điều trị hiếm muộn, bỏ thuốc lá còn giúp tăng hiệu quả của các phương pháp hỗ trợ sinh sản như IUI, IVF. Hãy ngừng sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lào, các sản phẩm có chứa Nicotine để nâng cao và bảo vệ sức khoẻ sinh sản, bảo vệ sức khoẻ cá nhân và cộng đồng./.
Khánh Ngọc