Có nhiều nguyên nhân gây đột quỵ não nhưng đột quỵ thường gặp ở những người bị đái tháo đường (nguy cơ gấp 4 lần so với người bình thường), tăng huyết áp (nguy cơ gấp 3 lần so với người bình thường), bệnh tim mạch (gấp 6 lần), rối loạn mỡ máu, những người béo phì, ít vận động, hút nhiều thuốc lá, lạm dụng rượu, chất gây nghiện như heroin, amphetamin,…
Đột quỵ não gia tăng theo lứa tuổi, trước đây đột quỵ não thường xảy ra ở những người cao tuổi, nhưng ngày nay có khoảng 25% ca đột quỵ lại xảy ra ở những người trẻ tuổi. Đột quỵ ở người trẻ đang có chiều hướng gia tăng đáng báo động: Tăng gần 50% trong vòng 12 năm qua. Đặc biệt đối với những người lạm dụng bia, rượu, thuốc lá, sử dụng các chất kích thích, tình trạng “béo phì văn phòng”...
Chăm sóc người bệnh đột quỵ não cấp tại khoa Hồi sức tích cực và chống độc - Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ
Trong điều trị đột quỵ não cấp, cần chú trọng tái thông mạch máu càng sớm càng tốt. Hiện nay, tiêu sợi huyết là phương pháp điều trị tối ưu cho người bệnh đột quỵ não cấp đến sớm, làm tan cục máu đông gây tắc mạch mà không cần phẫu thuật hay can thiệp, người bệnh sau điều trị hồi phục nhanh. Điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết cho người bệnh bị nhồi máu não cấp được sử dụng kịp thời trong những giờ đầu sau khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong cũng như biến chứng gây ra cho người bệnh.
Nhờ làm chủ kỹ thuật tiêu sợi huyết và phối hợp triển khai cùng nhiều phương pháp chuyên sâu khác, Bệnh viện Đa khoa tỉnh và một số Trung tâm Y tế tuyến huyện như: Cẩm Khê, Hạ Hòa, Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ… đã kịp thời cứu sống nhiều người bệnh trên địa bàn tỉnh không may bị đột quỵ não vẫn có thể phục hồi hoàn toàn mà không phải chuyển lên tuyến trên.
Như trường hợp người bệnh H.T.M, 72 tuổi, trú tại xã Hà Thạch, thị xã Phú Thọ, bị nhồi máu não đã được các bác sĩ khoa Hồi sức tích cực và chống độc - Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ cấp cứu và điều trị phục hồi thành công. Người bệnh H.T.M có tiền sử tăng huyết áp, khoảng 6h30 sáng, người bệnh đột ngột hoa mắt, đau đầu, tê yếu nửa người bên trái, gia đình lập tức đưa vào Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ cấp cứu. Sau khi thăm khám, nhận thấy người bệnh trong tình trạng nói khó, tê yếu nửa người trái, huyết áp 170/90mmHg, các bác sĩ đã nhanh chóng chỉ định chụp cắt lớp vi tính không có hình ảnh xuất huyết não, thống nhất hội chẩn chỉ định dùng thuốc tiêu sợi huyết để điều trị cho người bệnh. Sau tiêm thuốc, tình trạng người bệnh tiến triển tích cực, tỉnh táo trở lại, tay chân bên trái dần cử động được. Sau 6 ngày điều trị, người bệnh đã phục hồi, chân và tay trái vận động dễ dàng, hết tê yếu nửa người trái, nói chuyện và đi lại bình thường.
BSCKI. Nguyễn Thị Ngọc Liên - Trưởng khoa Hồi sức tích cực và chống độc, Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ cho biết: “Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ đã tiếp nhận nhiều người bệnh đột quỵ não cấp và được điều trị thành công. Với phương pháp điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết, thuốc được tiêm vào đường tĩnh mạch của người bệnh, trong khoảng một giờ sẽ phá vỡ cục máu đông trên não, dòng máu trong não lưu thông trở lại, các chức năng sinh tồn, chức năng vận động, chức năng cảm giác, chức năng ngôn ngữ được trở lại bình thường và gần như ít để lại hậu quả. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại hiện nay là vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về bệnh đột qụy não. Nhiều trường hợp có các triệu chứng, như: méo miệng, nói ngọng, ú ớ, không nói được hay tê yếu một bên người, người nhà nghĩ bị trúng gió nên thường cạo gió, bắt gió, bấm huyệt, lể…. tốn thời gian vô ích, làm mất đi thời gian “vàng” để điều trị cho người bệnh”.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, khi thấy người bệnh xuất hiện các dấu hiệu đột ngột tê hay yếu một bên cơ mặt, tay chân, đặc biệt liệt nửa người, lú lẫn, rối loạn ý thức, rối loạn thị giác, đi lại khó khăn, loạng choạng mất thăng bằng, đau đầu không rõ nguyên nhân…, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để được chẩn đoán, điều trị sớm và để được sử dụng phương pháp tiêu sợi huyết. Việc phát hiện và điều trị càng sớm thì khả năng phục hồi hoàn toàn, không để lại di chứng càng cao. Phương pháp điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch chỉ hiệu quả cao đối với những trường hợp được cấp cứu trong thời gian “vàng” 4 - 5 giờ từ khi xuất hiện các triệu chứng đột quỵ đầu tiên.
Để phòng tránh nguy cơ đột quỵ, mọi người cần phải có lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường vận động và tập thể dục thể thao, giảm ăn mặn, giảm mỡ béo, tăng cường rau xanh và trái cây. Người bệnh cũng cần khám sức khoẻ định kỳ, phát hiện các bệnh lý nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim, xơ vữa động mạch… để chữa trị kịp thời./.
Hiền Nguyễn