Việc sử dụng vắc xin là chủ động tạo ra miễn dịch thu được cho cơ thể. Trẻ sau khi được sử dụng vắc xin lần đầu, hệ miễn dịch được kích thích để tạo các đáp ứng miễn dịch đầu tiên, nhưng các đáp ứng này chưa đủ mạnh, chưa bền vững. Liều vắc xin nhắc lại sẽ giúp hệ miễn dịch của trẻ tiếp xúc lại với kháng nguyên đã gây mẫn cảm để tạo ra đáp ứng miễn dịch lần tiếp theo với cường độ mạnh hơn, thời gian đáp ứng nhanh hơn, thời gian duy trì kéo dài hơn (củng cố đáp ứng miễn dịch cho trẻ về cả hiệu lực và thời gian), bảo vệ cho trẻ trong tương lai khi gặp phải tác nhân gây bệnh thực sự.
Tiêm nhắc lại đầy đủ các mũi theo khuyến cáo giúp bảo vệ trẻ trước các bệnh tật nguy hiểm
Đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch các loại vắc xin phù hợp theo lứa tuổi sẽ tạo cho cơ thể trẻ một sức đề kháng tốt hơn để phòng chống các bệnh sau này. Tuy nhiên, để việc phòng bệnh đạt hiệu quả tối ưu, phụ huynh cần đưa trẻ đi tiêm nhắc lại các mũi vắc xin theo khuyến cáo của Chương trình tiêm chủng mở rộng dành cho trẻ em. Việc tiêm các mũi nhắc lại chỉ áp dụng với các loại vắc xin tạo được trí nhớ miễn dịch qua các mũi tiêm trước đó. Một số loại vắc xin cần được tiêm nhắc lại sau khi đã được tiêm đủ các liều cơ bản như:
Vắc xin phòng bệnh Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván: Tiêm nhắc lại lúc trẻ 18 tháng tuổi. Không nên tiêm nhắc trước lịch quy định. Nếu trễ lịch tiêm nhắc có thể tiêm muộn hơn nhưng không nên để quá 3 tuổi.
Vắc xin Bại liệt uống: Có thể cho trẻ dưới 5 tuổi uống 2 liều bổ sung cách nhau 1 tháng để nâng cao khả năng bảo vệ cơ thể.
Vắc xin phòng nhiễm khuẩn do HIP: Tiêm nhắc lúc trẻ được 18 tháng tuổi.
Vắc xin viêm não Nhật Bản: Nhắc lại mũi 3 một năm sau mũi 2. Sau đó 3-5 năm nên tiêm nhắc lại.
Vắc xin Sởi: Tiêm nhắc cho trẻ lúc 18 tháng tuổi nếu tiêm mũi đơn, hoặc vắc xin phối hợp 3 trong 1 ngừa bệnh Sởi - Quai bị - Rubella sau 4 năm.
Vắc xin Cúm: Tiêm nhắc lại hàng năm trước mùa dịch, đặc biệt là cho các đối tượng nguy cơ như trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh tim mạch, huyết áp, đái tháo đường, hen suyễn...
Vắc xin uống phòng Tả: Nên dùng hằng năm tại các vùng thường xuyên xảy ra dịch cho các đối tượng có nguy cơ phơi nhiễm cao.
Vắc xin Thương hàn: Tiêm nhắc lại sau 2-3 năm tại những vùng lưu hành nặng hoặc có dịch, đặc biệt cho đối tượng trẻ em và người cao tuổi.
Vắc xin Phế cầu: Tiêm nhắc lại vào năm thứ 3 sau mũi tiêm thứ nhất.
Vắc xin Não mô cầu: Tiêm nhắc vào năm thứ 3 sau mũi tiêm thứ nhất.
Hầu hết các loại vắc xin đều sinh ra trí nhớ miễn dịch nên hệ thống miễn dịch đáp ứng rất nhanh khi tiêm vắc xin liều nhắc hoặc liều bổ sung, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra lượng kháng thể đầy đủ giúp bảo vệ tối ưu cho trẻ.
Ngoài ra, với các vắc xin có thời gian bảo vệ ngắn như cúm, tả,... cần được tiêm chủng hằng năm vào trước mùa dịch, đặc biệt với các đối tượng có nguy cơ cao như người cao tuổi, trẻ em, người có bệnh mãn tính... Những trường hợp sau khi tiêm ngừa các mũi vắc xin đầu đã có các phản ứng nặng thì trong lần tiêm nhắc lại cần hết sức thận trọng.
Việc biết những liều vắc xin tiêm nhắc lại sẽ giúp cơ thể người được tiêm chủng đạt mức bảo vệ gần như tuyệt đối, góp phần quan trọng trong việc làm giảm đáng kể bệnh tật nguy hiểm ở trẻ, đảm bảo sự bảo vệ đặc hiệu và lâu bền trong cuộc chiến chống lại những tác nhân gây bệnh nguy hiểm cho trẻ em./.
Đỗ Hằng