Hen phế quản hay hen suyễn là bệnh hô hấp, do tình trạng viêm mạn tính đường thở, gây co thắt và tăng tiết đàm gây tắc nghẽn và hạn chế luồng khí vào và ra khỏi phổi. Đồng thời xuất hiện các triệu chứng hô hấp như khò khè, khó thở, nặng ngực và ho. Hen là một bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được và người bệnh có cuộc sống bình thường nếu được điều trị, dự phòng tốt.
Theo Tổ chức Y tế thế giới ước tính có khoảng 300 triệu người mắc hen phế quản mỗi năm. Ở trẻ em tỷ lệ mắc cao, trung bình từ 8 - 11% (1 - 18%). Ở người lớn tỉ lệ mắc trung bình là 5 - 16,3%. Việt Nam chưa có số liệu về dịch tễ hen phế quản chính xác trong cả nước; ở miền Bắc tỷ lệ mắc hen phế quản trung bình 6% (người lớn 3.55%, trẻ em 11.87%) và từ 1961 đến nay tỷ lệ hen phế quản tăng khoảng hơn 3 lần.
Hen là bệnh lý phổ biến, bệnh xuất hiện ở cả trẻ em và người lớn. Đặc biệt một số đối tượng có nguy cơ cao dễ mắc bệnh bao gồm: Người có cơ địa dị ứng; Trẻ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp tái phát nhiều lần; Trẻ có bố mẹ mắc suyễn; Người bị ảnh hưởng bởi môi trường ô nhiễm như hóa chất, khói bụi, khói thuốc lá; Người thừa cân, béo phì; Người có tiền sử mắc bệnh dị ứng về da, hô hấp…Có rất nhiều tác nhân khởi phát cơn hen phế quản: Cơn hen suyễn có thể xảy ra khi người bệnh tiếp xúc với “dị nguyên”. Một số các tác nhân phổ biến như: Khói thuốc lá, mạt bụi, ô nhiễm không khí, dị ứng với gián, thú nuôi, nấm mốc, khói bụi.....
BSCKI. Bùi Thị Xuân Ngà - Phó trưởng khoa Bệnh Phổi - Phục hồi chức năng - Vật lý trị liệu (PHCN-VLTL), Bệnh viện Phổi tỉnh cho biết: “Tại Khoa Bệnh Phổi - PHCN - VLTL, Bệnh viện Phổi tỉnh Phú Thọ, hằng năm có khoảng 5-7 % người bệnh điều trị hen trên tổng số người bệnh điều trị. Những triệu chứng điển hình của bệnh là ho, khò khè, nặng và tức ngực, thở ngắn hơi, tuy nhiên, nhiều người bệnh không chú ý dự phòng, đợi lên cơn hen cấp tính mới nhập viện cấp cứu. Người bệnh cần được chữa trị sớm và đúng cách. Tránh tự chữa bằng thuốc cắt cơn hen tức thời có giá rẻ, cắt cơn hiệu quả nhưng lạm dụng sẽ ảnh hưởng tới thần kinh, dùng lâu ngày sẽ dẫn đến mất hiệu quả tác dụng của thuốc gây khó khăn trong việc cấp cứu, điều trị”.
Chăm sóc bệnh nhân hen tại Bệnh viện Phổi tỉnh Phú Thọ
Cũng theo BSCKI. Bùi Thị Xuân Ngà, để giảm tần suất xuất hiện các cơn khó thở, ngoài việc dùng thuốc, việc kiểm soát, dự phòng hen là rất cần thiết. Người bệnh phải tránh xa các dị nguyên có thể gây khởi phát cơn như: phấn hoa, lông súc vật, bụi nhà, nấm mốc, khói thuốc, tránh dùng các thức ăn hoặc thuốc gây dị ứng, phòng tránh và điều trị triệt để các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp… Tránh các yếu tố nguy cơ gây cơn khó thở và gây bệnh hen suyễn. Tiêm phòng vắc-xin cúm giúp bảo vệ chống lại virut cúm. Cơ địa đang mắc hen suyễn, nếu bị cúm, có thể làm khởi phát đợt cấp hen suyễn và làm cho các triệu chứng hen suyễn nặng hơn.
Người mắc bệnh nên tập thể dục giúp nâng cao thể trạng, tăng sức đề kháng cơ thể giúp chức năng hô hấp làm việc tốt. Ăn đủ chất và uống đủ nước. Đồng thời tuân thủ đúng việc uống thuốc dự phòng theo chỉ định của bác sĩ, tái khám đúng hẹn. Nếu có các triệu chứng cảnh báo nguy cơ khó thở, cần tự xử trí ngay trong giai đoạn sớm./.
Hoàng Oanh