Người bệnh T.N.B, 61 tuổi, Phường Bến Gót, TP, Việt Trì là một trong những trường hợp bệnh khá nặng và đang được điều trị tại Bệnh viện Mắt tỉnh Phú Thọ, ông B. vừa bị đục thủy tinh thể vừa bị viêm màng bồ đào. Được biết, ông có hơn 30 năm sử dụng thuốc lá, mỗi ngày đều hút hơn một bao thuốc. Hiện nay mắt ông B. một bên không nhận biết được hình ảnh, một bên thị lực chỉ còn 4/10.
Khám mắt định kỳ phát hiện sớm các bệnh lý về mắt
Theo BSCKI. Hoàng Kim Tuyến - Trưởng khoa Kết, Giác mạc - Chấn thương, Bệnh viện Mắt tỉnh Phú Thọ, hằng ngày Bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp mắc các bệnh về mắt có tiền sử hút thuốc lá nhiều năm, thậm trí mù vĩnh viễn do thuốc lá gây ra. Có thể dễ dàng nhận thấy các dấu hiệu tổn hại của mắt ở những người thường xuyên hút thuốc lá như: Vùng da xung quanh mắt sẫm màu, kết mạc nhãn cầu xung huyết, hai mắt trở nên dại hơn. Nguyên nhân gây nên những hiện tượng này do khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá sẽ đi nhanh vào máu, gắn với hemoglobine và chiếm chỗ của oxy trên hồng cầu. Ái lực của hemoglobine hồng cầu với CO mạnh gấp 210 lần so với O2. Do vậy, sau hút thuốc lá, khả năng vận chuyển oxy của tế bào hồng cầu giảm đi rất nhiều dẫn tới võng mạc bị thiếu oxy, thiếu máu, thiếu dinh dưỡng, từ đó dẫn đến giảm sút thị lực.
Một số bệnh thường gặp do ảnh hưởng của thuốc lá gồm: đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, khô mắt, viêm kết mạc và mi mắt mạn tính, tăng nặng bệnh võng mạc tiểu đường, viêm màng bồ đào vốn có… Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hút thuốc lá có thể gây ra bệnh đục thủy tinh thể. Đây là một trong những căn bệnh gây ra tình trạng suy giảm thị lực khi thể thủy tinh bị mờ đi, có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời. Theo thống kê được thực hiện tại Việt Nam vào năm 2020 thì có khoảng hơn 60% người bị mù là do bị đục thủy tinh thể. Những người hút thuốc lá sẽ có nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể cao gấp 2 lần người không hút, do vậy nếu hút càng nhiều thì khả năng bị đục thủy tinh thể sẽ càng cao. Với thoái hóa điểm vàng, người hút thuốc có nguy cơ mắc cao 2 - 4 lần so với người không hút thuốc. Theo đó, các yếu tố độc trong thuốc lá gây tổn hại hàng rào máu - võng mạc, giảm lượng máu đến mô võng mạc, gây thoái hóa dạng ướt. Đây là một trong hai căn bệnh gây mù hàng đầu cho người già trên 60 tuổi, chỉ sau đục thủy tinh thể.
Những nghiên cứu mới nhất cũng đã chỉ ra rằng, những người hút thuốc lá nhiều sẽ làm tăng nguy cơ viêm màng bồ đào gấp 3 lần người bình thường. Viêm màng bồ đào là một trong những bệnh lý rất phổ biến về mắt, có thể gây ra tình trạng mất thị lực hoàn toàn nếu không được điều trị đúng phương pháp và kịp thời. Bên cạnh đó, thói quen hút thuốc lá còn làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và biến chứng của nó, trong đó có võng mạc đái tháo đường. Những người hút thuốc lá sẽ có khả năng bị mù lúc về già cao gấp 4 lần so với những người không hút thuốc lá. Bệnh võng mạc đái tháo đường sẽ gây ra những tổn thương các mạch máu của võng mạc và khiến người bệnh bị mất thị lực hoàn toàn.
Cũng theo BSCKI. Hoàng Kim Tuyến, khói thuốc lá chính là một chất kích ứng làm gia tăng tình trạng khô mắt, chính vì thế mà ngay cả những người không hút thuốc lá nếu tiếp xúc với khói thuốc lá thường xuyên sẽ có nguy cơ khô mắt rất cao, khi đó nước mắt không thể cung cấp đầy đủ độ ẩm cho mắt khiến người bệnh luôn có cảm giác cay, rát, mắt bị đỏ và ngứa. Phụ nữ có thói quen hút thuốc lá trong thai kỳ sẽ có xu hướng sinh non và trẻ có nguy cơ mắc bệnh lý về võng mạc và biến chứng rất cao. Trẻ sơ sinh có thể mắc các rối loạn về mắt nếu người mẹ có thói quen hút thuốc lá trong thai kỳ, trẻ có thể bị lác mắt, thần kinh thị giác kém phát triển và nguy cơ mù lòa cao.
Các chuyên gia khuyến cáo, những người nghiện thuốc lá cần đi khám bác sĩ nếu thấy xuất hiện đường thẳng gợn sóng, nhìn mờ, khó nhìn thấy những thứ ở xa, hay mắt chảy nước liên tục. Những người hút thuốc lá cũng cần có chế độ ăn uống lành mạnh với các dưỡng chất như axit béo omega-3, kẽm và vitamin C, E, giúp tránh khỏi những rối loạn thị lực liên quan đến tuổi già như thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể do hút thuốc./.
Đỗ Hằng tổng hợp