Những năm gần đây, bên cạnh các loại thuốc lá truyền thống thì trên thị trường đã, đang xuất hiện các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử. Hiện nay, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá không quy định về các sản phẩm thuốc lá điện tử, vì vậy các sản phẩm này chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành hợp pháp tại Việt Nam. Tuy nhiên, tình trạng hút thuốc lá điện tử ở lứa tuổi học sinh lại ngày càng gia tăng, gây ra những hệ lụy khôn lường về sức khỏe, lối sống và tương lai của các em.

Tại Việt Nam, kết quả điều tra cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử (trong 30 ngày qua, có ít nhất 1 ngày sử dụng thuốc lá điện tử) ở học sinh 13 -17 tuổi năm 2019 trên phạm vi cả nước là 2,6%, ở học sinh thành thị là 3,4%. Năm 2022, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh từ 13 -15 tuổi là 3,5%, trong đó nam giới là 4,3%, nữ giới là 2,8%). Sự “mới lạ” của thuốc lá điện tử với hương thơm hấp dẫn cùng những lời quảng cáo: không gây hại, sành điệu, thuốc lá thế hệ mới… đã đánh trúng vào tâm lý thích thể hiện cái tôi của “tuổi mới lớn” nên thuốc lá điện tử nhanh chóng xâm nhập vào trường học.

Hoạt động giám sát, hỗ trợ công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá tại các trường học trên địa bàn tỉnh ( Trong ảnh: Hoạt động giám sát phòng chống tác hại của thuốc lá tại trường THPT Kỹ thuật Việt Trì)

Thuốc lá điện tử là sản phẩm mới xuất hiện nhưng rất nhiều nghiên cứu bước đầu đã chỉ ra hậu quả đối với sức khỏe của việc sử dụng và tiếp xúc thụ động với khói của các sản phẩm này. Hầu hết thuốc lá điện tử có chứa thành phần nicotin - là một hoá chất gây nghiện cao. Khói thuốc lá điện tử còn chứa các chất gây ung thư, làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày... ở người sử dụng chúng. Ngoài ra, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới do sử dụng pin để làm nóng và tạo ra dạng hơi, vì vậy cũng làm tăng nguy cơ bỏng và các tai nạn khác như nổ thiết bị sạc hoặc sử dụng sai. Trước những tác hại đó, cơ quan chức năng và các nhà trường đã, đang tăng cường hoạt động tuyên truyền trong trường học. Trong đó, hoạt động truyền thông trực tiếp thông qua các buổi ngoại khóa được Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh phối hợp cùng các nhà trường tổ chức thường xuyên. Tại buổi tuyên truyền, các em học sinh được truyền đạt các chuyên đề về thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh, sinh viên hiện nay; tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử; vai trò của mỗi học sinh trong công tác phòng tránh; các quy định xử phạt các vi phạm liên quan đến sử dụng thuốc lá tại các địa điểm cấm… Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo phòng chống tác hại thuốc lá của tỉnh cũng đã tăng cường hoạt động giám sát, hỗ trợ các cơ sở giáo dục thực hiện xây dựng môi trường học đường không khói thuốc và thực thi Luật phòng chống tác hại thuốc lá.

Báo cáo viên Trung tâm Kiểm soát bệnh tật truyền thông về tác hại của thuốc lá thuốc lá điện tử tại các Trường THPT trên địa bàn tỉnh

Việc ngăn ngừa tác hại của thuốc lá đến lứa tuổi học sinh là vô cùng quan trọng. Để công tác này đạt được hiệu quả cao thì ngoài ý thức, trách nhiệm dành cho sức khoẻ và tương lai của chính các bạn trẻ thì sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan chức năng, nhà trường và gia đình cũng là yếu tố mang tính chất quyết định. Thiết nghĩ, cùng với nỗ lực của các ngành chức năng, các bậc phụ huynh cần siết chặt quản lý, giáo dục, răn đe con trẻ tránh xa trào lưu độc hại này để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển thể chất. Từ đó góp phần hạn chế gia tăng tỷ lệ người hút thuốc lá, xây dựng môi trường văn minh không khói thuốc./.

Hữu Cần