Thuốc lá điện tử (Electronic Nicotine Delivery Systems – ENDS), còn được gọi tên khác như E-cigarette hay Vape, là thiết bị điện tử cầm tay, sử dụng pin để làm nóng dung dịch điện tử có chứa nicotine và các chất hóa học khác, tạo ra các hạt khí dung (còn gọi là aerosol hay sol khí) cho người dùng hít vào. Sử dụng thuốc lá điện tử gây nghiện nhanh chóng cho người sử dụng, đặc biệt ở những người trẻ tuổi, gây các bệnh cấp tính và mạn tính như bệnh tim mạch, đột quỵ, hô hấp, tiêu hóa, ngộ độc, động kinh, các bệnh về răng miệng và ung thư.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thuốc lá điện tử có chứa nicotine là hoá chất gây nghiện cao, là một nguyên nhân gây ra các bệnh về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và có khả năng thúc đẩy, hình thành các khối u. Ngoài nicotine, dung dịch thuốc lá điện tử còn có propylene glycol, có thể tạo thành propylene oxide, một chất gây ung thư khi được đun nóng và hóa hơi. Các chất độc hại  được tìm thấy trong sol khí (khói) của thuốc lá điện tử như Ethylene Glycol, aldehydes, hydrocacbon thơm đa vòng, chất đặc biệt gây ung thư nitrosamines, Formaldehyde... được tìm thấy trong thuốc trừ sâu, khói xe ô tô…. Một số kim loại như chì, bạc, crom, nikel, formaldehyde có hàm lượng tương đương hoặc cao hơn so với thuốc lá thông thường. Thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng xấu đến giới trẻ, đặc biệt là trẻ em vì não bộ của trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển cho tới tuổi 25, làm suy yếu sự trưởng thành não bộ của thanh thiếu niên với những hậu quả ngắn hạn và hậu quả lâu dài nghiêm trọng đó là nghiện, rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập và rối loạn tâm thần. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh khiến người dùng ở nhóm tuổi này dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.

Hãy nói KHÔNG với thuốc lá điện tử

Các trường học trên địa bàn tỉnh chú trọng tăng cường công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử (Trong ảnh: Ban Chỉ đạo công tác phòng chống tác hại của thuốc lá tỉnh thực hiện công tác giám sát công tác phòng chống tác hại của thuốc lá tại Trường THCS Sa Đéc, phường Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ)

Bên cạnh đó, để tạo mùi vị hấp dẫn, thu hút người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ, các nhà sản xuất còn sử dụng rất nhiều loại hương liệu có mùi vị như:  bạc hà, táo, cam, chanh…trong thuốc lá điện tử. Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện khoảng 20.000 loại hương liệu, trong đó có nhiều loại chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại với sức khỏe. Thuốc lá điện tử được thiết kế kiểu dáng giống đồ dùng như bút, thỏi son, hộp sữa, đồ chơi, có nhiều tính năng phát sáng, nghe nhạc, giá sản phẩm đa dạng, dễ tiếp cận… hương vị hấp dẫn, tạo trào lưu và phong cách hướng đến giới trẻ. Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện. Vì vậy, sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện đồng thời với thuốc lá điện tử, ảnh hưởng đến sức khỏe, an ninh và trật tự xã hội. Tại Việt Nam, tình trạng tội phạm ma túy trà trộn các loại ma túy vào các sản phẩm thuốc lá điện tử và hướng vào giới trẻ ngày càng tinh vi. Thời gian gần đây, số trường hợp ngộ độc do thuốc lá điện tử đã được ghi nhận ở nhiều tỉnh, thành phố. Đáng chú ý, hầu hết các trường hợp xảy ra ở lứa tuổi học sinh, trong đó có cả nữ giới. Theo thống kê sơ bộ tại Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai, trong 3 năm từ năm 2020 đến năm 2023, Trung tâm tiếp nhận hơn 100 ca ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử.

Trước tính nguy hại của thuốc lá điện tử, ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025. Nghị quyết này bắt đầu có hiệu lực từ ngày 14/1/2025. Như vậy, từ ngày 14/1/2025, thuốc lá điện tử sẽ được coi là hàng cấm tại Việt Nam. Các hành vi “sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử” là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý theo các quy định của pháp luật. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì các cá nhân, tổ chức vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

          Thuốc lá điện tử không chỉ là mối nguy cho sức khỏe cá nhân mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Vì vậy, hãy nói KHÔNG với thuốc lá điện tử – Vì một cộng đồng khỏe mạnh./.

Vân Anh