Sởi: Triệu chứng ban đầu là xuất hiện phát ban trên mặt rồi dần lan ra toàn thân kèm theo sốt, ho, mắt đỏ, chảy nước mũi. Đến khi ban sởi biến mất để lại trên da những vết thâm. Bệnh nặng hơn thành biến chứng tiêu chảy, viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa, giác mạc kém, viêm não dẫn đến suy dinh dưỡng.
Quai bị: Biểu hiện ban đầu là sưng tuyến nước bọt bên mang tai, khó nuốt, sốt và mệt mỏi. Bệnh tình trở nên trầm trọng hơn khi dẫn đến các biến chứng viêm giác mạc, viêm tuyến lệ, viêm màng não mủ. Với các đối tượng mắc bệnh quai bị là nam có thể dẫn đến biến chứng như viêm tinh hoàn và vô sinh.
Rubella: Cũng giống như sởi, rubella xuất hiện phát ban ở cổ và lan dần sang người kèm theo sốt, triệu chứng sưng hạch, đau khớp có thể xảy ra nhưng tỉ lệ rất nhỏ. Rubella thường nhẹ hơn sởi và quai bị vì ít dẫn đến biến trứng, bệnh có thể tự khỏi nhưng đối với phụ nữ mang thai mắc rubella thì tỉ lệ thai nhi sinh ra bị dị tật, chậm phát triển rất cao.
Sởi - Quai bị - Rubella là bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp hơn ở trẻ nhỏ. Hiện nay, chưa có thuốc điều trị Sởi - Quai bị - Rubella vì vậy tiêm vắc xin phòng Sởi - Quai bị - Rubella là cách duy nhất để phòng bệnh này.
Lịch tiêm phòng khuyến cáo vắc xin phòng Sởi - Quai bị - Rubella:
Đối với trẻ từ 12 tháng tuổi đến 7 tuổi:
- Mũi 1 là lần tiêm đầu tiên.
- Mũi 2 khi trẻ 4 - 6 tuổi hoặc sớm hơn nếu có dịch xảy ra. Mũi 2 cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.
Đối với trẻ từ 7 tuổi trở lên và người lớn:
- Mũi 1 là lần tiêm đầu tiên.
- Mũi 2 cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.
Trường hợp có ý định mang thai, nên tiêm vắc-xin Sởi – Quai bị – Rubella trước khi có thai 3 tháng. Mặc dù chưa có báo cáo về ảnh hưởng tiêu cực của vắc-xin Sởi – Quai bị – Rubella đối với thai nhi, nhưng Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo phụ nữ không tiêm các mũi vắc-xin sống như vắc-xin Sởi – Quai bị – Rubella trong thời gian mang thai. Đồng thời, tiêm vắc-xin Sởi – Quai bị – Rubella trước khi có thai 3 tháng sẽ giúp cơ thể người mẹ có thời gian tạo miễn dịch đầy đủ, bảo vệ thai nhi hiệu quả, đặc biệt trong những tháng đầu của thai kỳ.
Một số tác dụng phụ có thể gặp khi tiêm vắc xin Sởi - Quai bị - Rubella:
Trong vòng 24 tiếng sau khi tiêm, vắc xin chứa thành phần trị bệnh sởi có thể gây ra đau nhẹ và nhạy cảm ở vùng tiêm. Tuy nhiên, các triệu chứng thường sẽ tự khỏi sau 2 đến 3 ngày mà không cần có sự can thiệp về y tế.
Sốt nhẹ cũng có thể xảy ra trong khoảng 6 - 11 ngày sau tiêm và kéo dài 1 - 3 ngày.
Có thể xuất hiện phát ban, thường bắt đầu từ ngày thứ 6 - 10 sau tiêm và kéo dài 1 - 2 ngày.
Thành phần trong vắc xin rubella có thể gây nên những triệu chứng như: đau khớp và viêm khớp ở nữ giới độ tuổi từ 14 tuổi đến trưởng thành, các triệu chứng này thường kéo dài từ 1 hoặc 2 ngày đến hai tuần. Tuy nhiên, các phản ứng này rất hiếm gặp ở trẻ em và nam giới. Các triệu chứng điển hình bắt đầu từ 1-2 tuần sau khi tiêm và kéo dài từ 1 hoặc 2 ngày đến 2 tuần.
Người tiêm phòng có thể bị sốt và ngứa ngáy, nổi hạch bạch huyết, đau cơ và cảm giác khó chịu.
Để đảm bảo an toàn và ngăn ngừa nguy hiểm do phản ứng, dị ứng nghiêm trọng sau khi tiêm vắc xin, trẻ em và người lớn cần ở lại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 - 40 phút để xử lý kịp thời nếu tình trạng nghiêm trọng. Tiếp tục theo dõi trong 24 giờ và kịp thời báo với bác sĩ, nhân viên y tế nếu có bất cứ tình trạng bất thường nào xảy ra./.
Đỗ Hằng