Quản lý thai nghén là công việc có vai trò quan trọng trong bảo vệ sức khỏe và giảm tỉ lệ tử vong ở bà mẹ và thai nhi. Qua những lần khám thai định kì, bác sĩ có thể nắm chắc tình trạng sức khỏe bà mẹ và thai nhi để tiên lượng và chuẩn bị tốt cho lúc sinh nở, đề phòng các nguy cơ khi chuyển dạ và giảm tối đa những tai biến sản khoa. Ngoài ra, việc quản lý thai nghén đầy đủ giúp bà mẹ có thêm nhiều kiến thức về vệ sinh thai nghén, chế độ dinh dưỡng, chế độ nghỉ ngơi hợp lý để thai nhi phát triển toàn diện và khỏe mạnh.
Khám thai định kỳ để phát hiện các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé trong thời kỳ mang thai
Quản lý thai nghén bao gồm:
Tư vấn trong quá trình thai nghén: Giúp sản phụ nắm được những kiến thức để tự chăm sóc bản thân trong quá trình mang thai, vệ sinh thai nghén để đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh, an toàn.
Khám sản khoa: Giúp phát hiện các yếu tố nguy cơ, tính tuổi thai, dự kiến ngày sinh… từ đó lên kế hoạch quản lý thai nghén, hướng dẫn sản phụ chăm sóc, vệ sinh thai nghén và chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi...
Xét nghiệm: Giúp phát hiện những thay đổi bất thường trong cơ thể khi mang thai và những dị dạng của thai.
Tổng phân tích nước tiểu: Phát hiện ra các bệnh lý về thận, nhiễm trùng đường tiết niệu (hay xảy ra ở phụ nữ có thai), phát hiện nguy cơ tiền sản giật và bệnh đái tháo đường thai kỳ...
Xét nghiệm sàng lọc trước sinh: Đây là các xét nghiệm cực kỳ quan trọng để đánh giá sự phát triển bình thường của thai và nguy cơ dị dạng thai.
Siêu âm: Xác định kích thước thai, theo dõi sự phát triển của thai, lượng nước ối, vị trí bám nhau, hình thái thai nhi để phát hiện các dị tật thai nhi,…
Các mốc khám thai định kỳ nên nhớ:
Lần đầu khi trễ kinh 1-2 tuần: Xác định thai trong hay thai ngoài tử cung, tính ngày dự sinh,... Phát hiện bệnh lý kèm theo của sản phụ (tim, cao huyết áp, động kinh, tiểu đường, vết mổ cũ…).
Thai 11 tuần đến 13,5 tuần: Mốc quan trọng để siêu âm độ mờ da gáy thai nhi, xét nghiệm Double test tầm soát dị tật Down, xét nghiệm máu của mẹ để xem sức khỏe mẹ và thai tốt hay nếu bất thường kịp thời điều trị.
Thai 14 đến 20 tuần: Xét nghiệm máu, xét nghiệm Tripble test tầm soát Down, tiêm ngừa uốn ván… tùy thuộc quá trình khám có gì bất thường không.
Thai 20-24 tuần: Siêu âm 4D phát hiện thai nhi có dị tật không.
Thai 24- 28 tuần: Tầm soát bệnh đái tháo đường thai kỳ.
Một số lưu ý:
Từ tuần thứ 14 đến tuần thứ 32 của thai kỳ: Người mẹ cần khám thai 1 tháng 1 lần để bác sĩ đánh giá sự phát triển của thai và cung cấp kiến thức về chế độ dinh dưỡng cũng như sự phát triển các yếu tố bệnh lý.
Tuần thứ 32 đến 35: Nên khám thai 2 tuần 1 lần.
Tuần thứ 36 trở đi: Từ giai đoạn này trở đi, cần đến bệnh viện kiểm tra mỗi tuần hoặc bất cứ khi nào đau bụng, ra máu để theo dõi tim thai, cử động thai nhi và xem tình trạng cổ tử cung đã mở hay chưa. Và nên giữ cho tinh thần thoải mái vui vẻ, nghỉ ngơi tốt để chuẩn bị đón bé chào đời.
Tiêm phòng uốn ván ngừa uốn ván rốn sau sinh:
Nếu mang thai lần đầu sẽ được tiêm 2 mũi VAT cách nhau 1 tháng và mũi thứ 2 cách trước s1nh 1 tháng.
Nếu mang thai con rạ lần 2 trở lên chỉ tiêm 1 mũi VAT nếu thai kỳ lần đầu đã tiêm ngừa đủ.
Như vậy, việc khám và quản lý thai kỳ không chỉ cần thiết cho mẹ mà còn mang lại lợi ích cho sự phát triển của thai nhi. Thông qua việc khám thai định kỳ, bác sĩ sẽ phát hiện được các yếu tố nguy cơ nhằm xử lý kịp thời, ngăn chặn các yếu tố bất lợi ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ./.
Đỗ Hằng