Trong nhiều năm qua, các nhà khoa học đã nghiên cứu rất nhiều về các yếu tố nguy cơ gây ra căn bệnh này. Trong số các yếu tố nguy cơ được nghiên cứu thì cho đến nay thuốc lá vẫn là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra ung thư phổi. Mỗi một điếu thuốc có khoảng hơn 70 loại chất có thể tác động tới các tế bào trong cơ thể và gây ra ung thư. Đặc biệt, chất hắc ín trong thuốc lá sẽ được tích tụ lại trong phổi và là tác nhân chính dẫn tới ung thư phổi. Theo đó, những người nghiện thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư cao gấp 13 lần so với người không hút thuốc lá. Ngay cả khi không hút thuốc, cũng phải tránh để không trở thành người hút thuốc lá thụ động (những người hít phải khói thuốc lá thải ra từ người khác). Thực tế cho thấy, những người thường xuyên hít phải khói thuốc mắc bệnh ung thư phổi cao hơn 26% so với người không hít phải khói thuốc… Số lượng thuốc lá hút trong 1 ngày, số năm hút thuốc lá liên quan tỷ lệ thuận với nguy cơ mắc ung thư phổi ở cả những người hút thuốc lá và những người hút thuốc thụ động. Ngoài ra, những người tiếp xúc với bụi silic, tiếp xúc với quá trình luyện thép, ni-ken, crôm và khí than, tiếp xúc với tia phóng xạ đều có nguy cơ cao bị ung thư phổi. Nguy cơ này sẽ tăng lên nhiều lần nếu bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá.
Các biểu hiện của bệnh ung thư phổi ở giai đoạn sớm thường rất nghèo nàn, đôi khi bệnh được phát hiện được do tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hoặc khám một bệnh khác. Triệu chứng hay gặp nhất của ung thư phổi là ho kéo dài. Các triệu chứng như thở ngắn, ho có đờm lẫn máu và đau ngực cũng có thể là dấu hiệu chỉ điểm của ung thư phổi. Giai đoạn muộn, bệnh có triệu chứng lâm sàng rõ rệt, dễ chẩn đoán hơn. Ở giai đoạn này thường có các biểu hiện như ho kéo dài, ho khan hoặc ho có máu, đau ngực, khó thở, khàn tiếng, gầy sút cân…Thậm chí khi đã di căn bệnh có biểu hiện bệnh ở các bộ phận khác trong cơ thể như đau xương (di căn xương), đau đầu, nôn, liệt người (di căn não)… Khi đó người bệnh thường đến cơ sở y tế để khám bệnh và được làm các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán xem có mắc bệnh ung thư phổi hay không. Nếu mắc thì bệnh đang ở giai đoạn nào. Các xét nghiệm thường làm như chụp X quang phổi thẳng, nghiêng; soi phế quản; sinh thiết u qua nội soi; chụp cắt lớp lồng ngực để xác định vị trí khối u; sinh thiết u dựa trên hình ảnh chụp cắt lớp lồng ngực và một số xét nghiệm khác như siêu âm ổ bụng, xạ hình xương, chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm chất chỉ điểm u… để đánh giá mức độ lan tràn của bệnh.
Phòng bệnh ung thư phổi
Phòng để không mắc bệnh ung thư phổi là cách tốt nhất để không bị tử vong vì ung thư phổi là bệnh có tiên lượng xấu, tiến triển bệnh nhanh. Do vậy, cần phát hiện sớm bằng khám lâm sàng, chụp X quang phổi, xét nghiệm tế bào đờm cho các đối tượng có nguy cơ cao để phát hiện được bệnh ở giai đoạn sớm hơn, kéo dài thời gian sống cho người bệnh. Tuy nhiên, chưa có biện pháp sàng lọc phát hiện sớm nào thực sự đem lại hiệu quả hạ thấp tỷ lệ tử vong do căn bệnh này, do vậy, quan trọng nhất trong việc phòng chống bệnh ung thư phổi là không hút thuốc lá. Tránh thuốc lá cũng có nghĩa là đã giảm thiểu được nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác như ung thư thực quản, thanh quản, miệng, bàng quang, tuyến tụy, dạ dày... Ngoài ra, cần cải thiện vệ sinh công nghiệp và tránh tiếp xúc với bụi silic, ni ken, khí than… cũng góp phần phòng chống ung thư phổi hiệu quả./.