Trên thị trường nước ta hiện có 17 nhóm thuốc kháng sinh với khoảng 500 tên thuốc gốc và hàng ngàn tên biệt dược khác nhau. Không những có nhiều tên thuốc khác nhau, mỗi loại thuốc lại còn được bào chế dưới nhiều dạng như: tiêm, uống, dùng ngoài. Trong đó, thuốc uống và thuốc dùng ngoài có nhiều dạng thuốc khác nhau:
Thuốc uống: có nhiều dạng thuốc nhất như: thuốc viên (viên nén, viên nén bao đường, viên bao tan trong ruột, viên nhộng...), thuốc nước (nhũ dịch, sirô, dung dịch), thuốc gói, thuốc cốm.
Thuốc dùng ngoài: viên đặt âm đạo; thuốc nước nhỏ mắt, nhỏ tai; thuốc mỡ : tra mắt, bôi ngoài; thuốc phun sương xịt mũi...
Vì vậy, quy chế sử dụng thuốc kháng sinh: kháng sinh là loại thuốc phải được bác sĩ khám bệnh kê đơn mới được mua (hoặc cấp) và sử dụng.
Những nguy cơ do sử dụng thuốc kháng sinh
- Dị ứng (trường hợp nặng là sốc phản vệ dẫn đến tử vong).
- Loạn khuẩn đường ruột, gây tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa.
- Nhờn thuốc, nguy hiểm hơn là tăng số loại vi khuẩn kháng thuốc.
- Nhiễm độc phổ biến là hại gan, thận. Nhiễm độc chọn lọc trên bộ phận cơ thể: điếc (streptomycin, gentamycin); đứt gân gót chân (nhóm quinolon); suy tủy dẫn đến tử vong (chloramphenicol); viêm nhiều dây thần kinh (rimifon); hỏng men răng (tetracyclin); mất bạch cầu hạt (sulfamid)...
Trong những nguy cơ do kháng sinh kể trên thì Sốc phản vệ là nguy cơ nặng nhất. Những trường hợp dị ứng thuốc là do cơ địa của người bệnh, thuộc loại bất khả kháng.
Nguy cơ nghiêm trọng hơn nhiều là nếu sử dụng thuốc kháng sinh bừa bãi sẽ gây hiện tượng vi khuẩn đề kháng lại kháng sinh. Hiện nay các nhà y học rất lo lắng vì thuốc kháng sinh trước đây rất tốt, hiệu quả trong điều trị thì nay đã bị nhiều loại vi khuẩn đề kháng. Vì vậy, kháng sinh là loại thuốc phải được bác sĩ khám bệnh kê đơn mới được mua (hoặc cấp) mới sử dụng.
“Chấm dứt lạm dụng kháng sinh – Chung tay hành động ngay hôm nay” với 5 nguyên tắc sử dụng thuốc kháng sinh dưới đây:
1. Chỉ sử dụng kháng sinh khi thật sự bị bệnh nhiễm khuẩn và phải có chỉ định (đơn thuốc) của bác sỹ.
2. Dùng kháng sinh đúng để đảm bảo hiệu quả của thuốc: Đúng kháng sinh; Đúng liều dùng; Đúng đường dùng; Đúng thời gian.
3. Không chia sẻ thuốc kháng sinh với người thân hoặc bạn bè.
4. Kháng sinh không giúp điều trị các bệnh do virus như cúm, cảm lạnh.
5. Chỉ phối hợp nhiều loại kháng sinh khi thật cần thiết./.
Hoàng Oanh tổng hợp