Buổi thứ 6 thì tôi đã bơi được khoảng hơn 1 trăm mét, rất mệt. Khi nghỉ giải lao tôi tự diễn lại cảnh “giã gạo” trồi lên - ngụp xuống ngày nhỏ và phát hiện ra cách rất đơn giản, tốn rất ít sức để khỏi bị chết chìm. Tôi gọi là NGỤP SINH TỒN - kỹ thuật nghỉ giải lao ngay trong nước. Tôi tự tin bơi thong thả chứ không cần bơi cuống cuồng đến đích để bám thở nữa. Cuối buổi đó tôi đã bơi liên tục được hơn 2 trăm mét mà không thấy mệt.
Buổi thứ 7 tôi chú tâm nghiên cứu, áp dụng các kiến thức vật lý, điều chỉnh động tác và luyện ngụp liên tục hàng giờ không thấy mệt. Bơi chậm liên tục được khoảng 500 mét.
Buổi thứ 8 tôi bơi chậm, cứ mệt lại ngụp để dưỡng sức rồi lại bơi tiếp. Trong 2 giờ liền tôi ngụp và bơi được khoảng 1 ngàn mét chỉ mệt như đi bộ chậm.
Tôi đã nắm được bí quyết mượn sức đẩy của nước nâng người lên mà hít thở. Tôi không sợ nước nữa! Từ đó tôi không cần đến phao bơi dù tắm ở biển sâu hàng giờ liền. Tháng 10-2019 tôi đã thử ngụp, bơi liên tục hơn 1 giờ ở biển Nha Trang mặc cả quần áo và đi dép cao su-nhẹ nhàng như đi dạo trên bãi biển. Tháng 6-2020 tôi đã ngụp, bơi trên sóng lừng Côn Đảo. Cảm giác làm chủ bản thân - nước với người là bạn thật tuyệt diệu!
NGỤP SINH TỒN là kỹ năng sinh tồn trong môi trường nước rất đơn giản mà hiệu quả dựa trên cơ sở khoa học về vật lý, giải phẫu và sinh lý con người. Với tư thế thẳng đứng, chỉ bằng cách nghiêng (hoặc xỉa) bàn tay đưa lên rồi úp bàn tay ấn xuống mượn sức đẩy của nước nâng người, nhô đầu lên lấy hơi rồi lại ngụp xuống nướcnghỉ ngơi từng nhịp, tốn rất ít sức, NGỤP SINH TỒN GIÚP TA NGHỈ GIẢI LAO NGAY TRONG NƯỚC để lấy sức bơi tiếp hoặc tồn tại ở trong nước thật lâu chờ được cứu hộ khi bị trôi dạt.
Biết NST ta có thể ở trong nước hàng giờ mà không bị đuối nước vì động tác nhẹ nhàng, không tốn sức, hầu như không có nguy cơ bị chuột rút. Biết NST ta sẽ tự tin trong môi trường nước để bơi, lặn tốt hơn.
Từ tháng 10-2019 tôi đã nhiều lần chia sẻ trên Fb cá nhân về kỹ thuật NST. Một số người đã học đánh giá là rất tốt, rất dễ. Nhiều thầy, nhiều trung tâm dạy bơi đã chia sẻ trên Fb và dạy cho các trò. Rất tiếc là đại dịch Covid làm cho việc phổ biến NST bị hạn chế nhiều.
Tôi đã dành nhiều thời gian tìm hiểu về các kỹ năng chống đuối nước cả trong và ngoài nước thì thấy đa số là khó tập, phải là người bơi khá, luyện tập nhiều mới làm được. Một vài tác giả có kỹ thuật tương tự như NST nhưng động tác đưa tay lên không hợp lý, ấn xuống quá sâu, xuôi tay dọc thân khi chìm xuống thu nhỏ tiết diện cơ thể khiến cho người chìm sâu, Thời gian đầu chim trong nước kéo dài.
30-9-2021, 64 tuổi tôi đã bơi, ngụp ở bể 2,1m liên tục trong 2 giờ 12 phút (bơi khoảng 1500 m), nghỉ vì nắng quá chứ không phải vì mệt. Khi giải lao trong nước hầu như tôi chỉ dùng 1 tay.
05-11-2021 tôi đã đăng bài “nghỉ giải lao ngay trong nước” trên nhóm Fb Đam mê bơi lội (26.800 thành viên) được cộng đồng bơi lội đánh giá cao và nhiều người đề nghị chia sẻ trên các hội nhóm bơi lội khác. Chỉ sau 1 tuần đã có hơn 1 trăm lượt chia sẻ, cảm ơn của các thầy dạy bơi ở các trường, các trung tâm huấn luyện bơi lội, những người bơi giỏi, thường xuyên bơi biển, bơi sông nhiều cây số …
Tất cả những người bơi kém sau khi được tôi hướng dẫn đều ở trong nước được hàng giờ, bơi khá lên gấp nhiều lần, mặc dù tôi không biết dạy bơi và không hề dạy bơi cho họ. Nhiều người tự học qua Fb cũng làm được rất tốt.
Tôi tin rằng nhất định đã có ai, ở đâu đó đã thực hiện được kỹ thuật này. Có điều họ không có ý định hoặc không có điều kiện chia sẻ cho mọi người mà thôi !
- CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA NGỤP SINH TỒN
NST hoàn toàn dựa trên cơ sở khoa học về vật lý, giải phẫu và sinh lý con người
Trong môi trường nước cơ thể người ở tư thế gần như thẳng đứng vì nửa thân trên có nhiều khoang rỗng (ruột, dạ dày, phổi, khoang mũi miệng, các xoang mặt) như cái phao treo cho 2 chân thõng xuống.
Khi rơi xuống nước do tác động của trọng lực và quán tính người ta sẽ bị thụt xuống. Đến một mức nào đó nhất định lực đẩy Archimedes của nước sẽ đẩy ta trồi lên, rồi trọng lực lại làm ta chìm xuống…. Nếu ta không có cử động gì thì quá trình trồi lên thụt xuống lặp đi lặp lại nhiều lần với biên độ giảm dần rồi mất hẳn (dao động tắt dần). Cơ thể ta sẽ ở trạng thái cân bằng tĩnh (static balance).
Hầu hết mọi người ở trạng thái cân bằng tĩnh trong nước ngọt, nếu phổi đầy hơi thì nước chỉ ngập đến trán (H.1) miệng chỉ dưới mặt nước 10 -15 cm. Trong nước mặn người nổi hơn vài cm. Với khoảng cách và tư thế này chỉ cần một tay vẫy nhẹ đã có thể nâng người nhô đầu lên khỏi mặt nước để lấy hơi trước khi lại chìm xuống nước.
Chỉ cần tác động một lực nhỏ vào cuối pha nước đẩy người lên NST biến dao động tắt dần (H.1) thành dao động đều (H.2) mà tốn rất ít sức, giúp ta tồn tại rất lâu trong nước:
-Khi nghiêng bàn tay đưa lên (hoặc xỉa bàn tay lên theo hướng cẳng bàn tay) ta đã thu nhỏ nhất tiết diện cẳng bàn tay để giảm tối đa sức cản của nước, giảm tối đa phản lực đẩy người chìm xuống (H.3-nửa đầu pha người trồi lên).
-Khi ấn bàn tay úp sấp xuống nước ta có tiết diện cẳng bàn tay lớn nhất (gấp khoảng 4 lần tiết diện khi đưa tay lên) tạo lực đẩy xuống nước lớn nhất. Lực tay ấn xuống đúng lúc nước đẩy đỉnh đầu nhô khỏi mặt nước sẽ cộng hưởng với lực đẩy người lên của nước giúp ta nhô đầu lên đủ thời gian lấy hơi từng nhịp (H.3-nửa cuối pha người trồi lên).
Mỗi nhịp NST kéo dài khoảng 4-5 giây trong đó chỉ có khoảng 1 giây vận cơ ấn tay xuống nước rồi lại có 3-4 giây thả người chìm xuống nghỉ ngơi, thư giãn trong nước nên NST tốn rất ít sức.
Với người có độ nổi bình thường (nước ngập đến trán) mỗi nhịp NST có khoảng hơn 1 giây miệng ta ở trên mặt nước thừa thời gian lấy dưỡng khí cho nhiều giây đầu chìm trong nước (H.4). Tần số thở trong NST là từ 12-15 nhịp/phút tương đương tần số thở của người bình thường, rất hợp với sinh lý con người.
Với tư thế đứng NST nhô đầu lên quan sát xung quanh tốt hơn, dễ được phát hiện cứu hộ, thực hiện được cả trong sóng to không bơi ngửa được.
So sánh sự tiêu tốn sức giữa Bơi và Ngụp sinh tồn (H.5)
Bơi là phải làm 2 việc một lúc: duy trì thở (mất khoảng 20% sức) và đẩy người đi xa (mất khoảng 80% sức) nên tốn rất nhiều sức.
NST không dùng sức đẩy người đi xa, chỉ nhấp nhô tại chỗ, chỉ dành sức để duy trì thở nên tốn rất ít sức (khoảng 20 % sức so với bơi). Tất nhiên NST giúp ta tồn tại trong nước lâu hơn bơi.
- KỸ THUẬT NGỤP SINH TỒN
1.Kỹ thuật tay:
Người có độ nổi tốt khi NST gần như không cần đến chân. Chỉ cần khua nhẹ chân để giữ cho người ở tư thế đứng.
1.1.Kiểu 1 (H.6):
Khi nước bắt đầu đẩy người lên thì gấp 2 cẳng tay khoảng 90 độ, nghiêng bàn tay đưa lên ngang mặt (H.6A,B). Khi đỉnh đầu và các ngón tay bắt đầu trồi lên khỏi mặt nước thì xoay úp bàn tay, ấn cẳng bàn tay xuống nước cộng hưởng với lực đẩy lên của nước nâng người trồi lên để lấy hơi (H.6C,D). Thường thì chỉ cần ấn cẳng bàn tay xuống đến ngang rốn, song song với mặt nước là đủ nâng người lên lấy hơi (H.6E). Cần giữ tay ở tư thế này khi ngụp xuống để cản nước cho người đỡ chìm sâu (H.7).
Tóm tắt: “nghiêng bàn tay đưa lên – úp bàn tay ấn xuống - giữ ngang tay khi chìm xuống”
1.2.Kiểu 2 (H.8):
Khi nước bắt đầu đẩy người lên thì thu 2 bàn tay về trước ngực, lòng bàn tay hướng ra trước (H.8A,B), đưa bàn tay chếch lên thẳng theo hướng cẳng tay đến ngang mặt (H.8C). Khi đỉnh đầu và các ngón tay bắt đầu trồi lên khỏi mặt nước thì ấn mạnh cẳng bàn tay úp xuống nâng người trồi lên để lấy hơi (H.8C,D). Giữ cẳng bàn tay ngang, úp sấp suốt quá trình chìm xuống và thu dần bàn tay về trước ngực chuẩn bị cho một chu trình mới. Nhìn nghiêng sẽ thấy bàn tay chuyển động theo vòng tròn trước ngực như người chèo thuyền.
Tóm tắt: “Thu tay - xỉa lên - ấn xuống - giữ ngang tay khi chìm xuống”.
1.3.Kiểu 3 (H.9):
Khi nước bắt đầu đẩy người lên thì thu 2 bàn tay chắp trước ngực đưa lên ngang mặt(H.9A,B). Khi đỉnh đầu và các ngón tay trồi lên khỏi mặt nước thì quạt mạnh cẳng bàn tay chéo ra ngoài, xuống dưới để nâng người lên lấy hơi (H.9C,D). Tương tự như động tác tay trong bơi ếch với tư thế đứng nhấp nhô tại chỗ (không đưa tay lên quá đỉnh đầu).
Người mới tập hoặc có độ nổi kém nên dùng kiểu tay này, có thể kết hợp với đạp chân.
1.4.Ngụp sinh tồn di chuyển (H.10):
Khi đỉnh đầu trồi lên khỏi mặt nước thì quạt mạnh cẳng bàn tay úp xuống nước, ra ngoài và ra sau để nâng người lên (H.10A,B), đẩy người về phía trước (H.10C,D). Nên dùng kiểu tay 3, có thể kết hợp đạp chân. Tất nhiên khi ngụp di chuyển sẽ tốn sức hơn ngụp tại chỗ nhưng không tốn nhiều sức như bơi. Động tác này rất hữu ích để thoát khỏi dòng nước cuốn.
2.Kỹ thuật lấy hơi: (rất quan trọng chiếm hơn một nửa của thành công)
Độ nổi của người ở trong nước phụ thuộc vào nhiều yếu tố và thay đổi tùy theo lượng hơi có trong phổi: Hầu hết mọi người phổi đầy hơi nước chỉ ngập đến trán nhưng nếu thở ra hết hơi thì đầu chìm xuống 20-50 cm dưới mặt nước. Ở biển nước mặn nâng người nổi thêm vài cm so với ở trong nước ngọt nên NST ở biển rất nhẹ nhàng.
Với người có độ nổi bình thường (nước ngập đến trán) mỗi nhịp NST có khoảng hơn 1 giây miệng ở trên mặt nước (H.4). Vì vậy cần lấy hơi nhanh, nông, nhịp nhàng. Chỉ thở ra khoảng 20 % lượng khí hít vào căng phổi để luôn có nhiều hơi trong phổi cho người đỡ bị chìm sâu.
Có 2 kiểu lấy hơi:
2.1.Kiểu 1(nín thở trong nước): Hít hơi cho căng lồng ngực rồi nín thở ngậm miệng, hơi phồng má để ngăn nước vào mũi khi chìm xuống. Khi miệng trồi lên khỏi mặt nước thì hớp một ngụm không khí rồi lại nín thở, phồng má khi chìm xuống…(không cần để ý đến việc thở ra vì khi phổi đầy hơi muốn hớp được hơi vào thì phản xạ tự nhiên là phải thở ra)
2.2.Kiểu 2 (Thở ra trong nước): Hít hơi cho căng lồng ngực rồi nín thở ngậm miệng, hơi phồng má để ngăn nước vào mũi trong suốt quá trình chìm xuống. Khi nước đẩy đỉnh đầu đến mặt nước thì thở ra bằng mũi tạo thêm phản lực đẩy người lên. Khi miệng trồi lên khỏi mặt nước thì hít vào bằng miệng rồi nín thở, phồng má khi chìm xuống…
Chú ý:
-Trong điều kiện môi trường bình thường ở trên cạn thì kiểu thở nông này là không hợp lý. Tuy vậy ở trong nước là điều kiện môi trường không bình thường thì kiểu thở này lại là phù hợp để người nổi hơn, đỡ tốn sức. Mặt khác động tác Ngụp sinh tồn rất nhẹ nhàng nên nhu cầu oxy không cao, thở nông vẫn đủ dưỡng khí. Để đổi mới lượng khí trong phỏi chỉ cần thỉnh thoảng thở ra sớm hơn (khi nước bắt đầu đẩy người lên) để tống khí cặn trong phổi rồi hít vào sâu khi đầu nhô lên khỏi mặt nước là được.
-Nếu tập thở tốt: thở ra, hít vào nhanh, nhịp nhàng thì chỉ cần trồi lên đến cằm là đủ lấy hơi, không cần tốn sức để nâng người trồi lên cao.
-Nếu chưa kịp hít vào thì nín thở tiếp chờ nhịp trồi đầu lên sau mới hít vào để khỏi bị sặc.
-Thời gian miệng ta ở trên mặt nước mỗi nhịp NST chỉ kéo dài khoảng 1 giây, vì vậy cần tập thêm kỹ thuật bơi ngửa, bơi chó, đứng nước, nhô đầu lên lâu để có đủ thời gian kêu cứu và dễ được phát hiện ra hơn.
IV.NGỤP SINH TỒN THOÁT HIỂM KHI BỊ NƯỚC CUỐN
Khi bị nước cuốn nếu bơi rất tốn sức, khó quan sát xung quanh tìm điểm đến an toàn và tránh chỗ nguy hiểm. Hãy sử dụng kỹ thuật NST để thoát hiểm. Nhô đầu lên tìm hướng cần đến. Xoay người chếch khoảng 45 độ so với hướng dòng chảy, mặt quay về hướng cần đến. Nước sẽ đẩy chéo vào lưng, xô ta về phía trước và dạt dần về hướng cần đến. Nên sử dụng kỹ thuật NST di chuyển. Bằng kỹ thuật NST ta sẽ quan sát xung quanh tốt hơn để tránh vật trôi nổi nguy hiểm, tìm vật nổi có ích để bám và che chắn cho mình, chọn hướng đến an toàn nhất. (H.11)
Tôi đã sử dụng kỹ thuật này để vào bờ trong một lần bị dòng nước cuốn từ phía đảo Rều về phía cửa Lục (Bãi Cháy) khi ở cách bờ khoảng 300m, ngụp di chuyển xuôi theo dòng chảy khoảng hơn 1 ngàn mét thì vào được bờ.
V.TẬP NGỤP SINH TỒN
Ai cũng nên tập ngụp sinh tồn để biết cách nghỉ giải lao ngay trong nước vì hầu hết mọi người đều tưởng nếu dừng bơi sẽ bị chết chìm.
Với người mới tập bơi thì ngay khi bơi được 10 m nên tập ngụp sinh tồn ngay vì đây chính là kỹ thuật bổ trợ cho kỹ thuật bơi: giúp người tập không sợ nước, bình tĩnh thực hành các các động tác bơi chuẩn xác hơn, giúp cho khả năng bơi tiến bộ rõ rệt.
1.Nguyên tắc an toàn:
- Chỉ tập khi có người và phương tiện cứu hộ thích hợp!!!
- Chỉ tập khi đã bơi được ít nhất 10 m.
- Chỉ tập ở chỗ nước không có dòng chảy xiết.
2.Dụng cụ hỗ trợ tập NST
2.1. Khung tập ngoắc vào thành bể bơi: (H.12)
Khung được làm bằng ống inox vuông 3x3 cm ngoắc vào thành bể, có ống inox tròn đường kính 3 cm dài 2-3m chìm xuống nước 10-15 cm, cách thành bể 30 cm để bám tập.
2.2.Khung tre trúc: cho vùng nông thôn ở ao hồ, đầm phá (H.13)
-Có thể là một cây sào dài bằng tre trúc, mỗi đầu buộc bóng nhựa có đường kính khoảng 20 cm hoặc can nhựa, miếng xốp và có dây buộc nối vào bờ tạo thành hình tam giác. Người tập chui vào giữa 2 dây, bám vào sào để tập.
-Có thể buộc nhiều sào lại thành khung có dây hoặc sào nối với bờ. Người tập chui vào trong khung, bám vào sào mà tập để đảm bảo an toàn.
2.3.Các vật liệu thô sơ:
-Can nhựa 5 lít (H. 14)
-Tảng xốp có kích thước ngang với can 5 lít
-Ống bương, cây chuối, chai nhựa, bóng nhựa, bóng đá cho vào túi ni lon đựng hàng buộc chặt miệng túi lại …
Vật nổi được buộc chặt vào 1 đầu dây, đầu kia buộc chặt vào thắt lưng (đoạn giữa dây dài khoảng 2m) cũng là những dụng cụ tốt và an toàn để tập ngụp.
3.Tập trên cạn
Để rút ngắn thời gian học, tránh va vấp trong quá trình thực hành dưới nước cần tập các động tác cơ bản và tập lấy hơi trên cạn thật tốt. Có thể tập bất cứ lúc nào và ở đâu.
3.1.Tập thở - lấy hơi: Phổi càng nhiều hơi người càng nổi. Khi thở ra hết cỡ người sẽ chìm xuống tới vài chục cm. Cần tập thở để làm tăng độ nổi.
Bước 1: Hít hơi tối đa cho căng lồng ngực rồi nín thở càng lâu càng tốt. Tập nhiều động tác này sẽ giúp bạn tăng lượng khí trong phổi lên đáng kể. Đổ nổi của bạn sẽ được tăng lên rõ rệt.
Bước 2: Hít vào cho căng lồng ngực => nín thở 10 giây => thở nhanh ra (trong nửa giây) khoảng 20 % lượng khí trong phổi rồi hít nhanh vào cho căng lồng ngực => nín thở 10 giây...
Bước 3: Hít vào cho căng lồng ngực => nín thở 3-4 giây => thở nhanh ra và hít nhanh vào trong vòng 1 giây => nín thở 3-4 giây...là nhịp thở trong NST.
Bước 4: Tập các bước 2-3 với 1 chậu nước sạch. Hít hơi căng phổi => úp mặt xuống nước nín thở => ngẩng lên thở ra, hít vào nhanh trong vòng 1 giây => úp mặt xuống nước nín thở...
3.2.Tập tay:
Bước 1: xem kỹ các video hướng dẫn tập trong các trang Facebook "NGỤP SINH TỒN", "Chống đuối nước-Bs Thiện" hoặc Youtube về NGỤP SINH TỒN.
Bước 2: Tập các động tác tay 1-2-3 trước gương.
Bước 3: Tập tay kết hợp với tập lấy hơi: khi ấn tay xuống thì thở nhanh ra rồi hơi ngửa mặt hít nhanh vào.
Bước 4: Tập với băng cao su mỏng vòng vào cổ tay, đầu kia buộc vào móc, hoặc xà cao để luyện thêm cả lực ấn tay xuống nước.
4.Tập dưới nước:
4.1.Tập ở chỗ nước nông:
Mực nước thích hợp nhất là sâu ngang cổ.
Hít hơi căng lồng ngực, nín thở, co chân cho người chìm xuống với thân mình thẳng đứng. Chờ nước đẩy người lên thì thực hiện động tác tay của NST nâng người kết hợp đạp nhẹ chân xuống đáy đẩy người lên lấy hơi.
Phải tập lấy hơi thật nhiều lần, kết hợp tay với chân: tay mạnh dần, chân nhẹ dần. Khi thấy người liêu xiêu, chân không bám được vào đáy là tay đã đủ sức nâng người lên rồi. Lúc này mới co hẳn chân lên để ngụp. Khi thành thạo mới di chuyển dần ra chỗ sâu.
4.2.Tập ở chỗ nước sâu:
Bám vào thành bể hoặc dụng cụ hỗ trợ, hít thật sâu cho căng lồng ngực rồi nhẹ nhàng thả người chìm xuống, chờ khi nước đẩy người nhô đỉnh đầu lên khỏi mặt nước thì ấn tay nâng người lên lấy hơi. Làm thật nhiều lần cho quen lấy hơi. Ban đầu phải kết hợp đạp, khua chân để giữ cho người ở tư thế đứng. Khi đã quen lấy hơi thật tốt và quen với tư thế đứng mới buông tay khỏi dụng cụ hỗ trợ, đẩy người ra để thực hành động tác ngụp.
Chú ý: khi mệt phải chuyển sang ngụp ngay, không để quá mệt mới ngụp vì thời gian lấy hơi của một nhịp ngụp không nhiều! Huấn luyện viên phải quan sát, yêu cầu học viên chuyển trạng thái từ bơi sang ngụp giải lao kịp thời, không để quá mệt. Tập dần rồi học viên sẽ biết khi nào thì cần ngụp giải lao, khi nào đỡ mệt tiếp tục bơi được.
Người không quen thở nhanh muốn nhịp thở chậm lại thì ấn tay xuống sâu hơn =>người sẽ trồi lên cao hơn rồi chìm xuống sâu hơn=>thời gian cho một chu trình dài hơn => nhịp ngụp và nhịp thở sẽ chậm lại, thời gian miệng nhô lên mặt nước để lấy hơi dài hơn.
Người mới tập hoặc người có độ nổi kém chìm sâu hơn phải ấn tay xuống mạnh và sâu hơn.
Khi tập mỗi người sẽ tự chọn cho mình những kiểu tay và kiểu lấy hơi thích hợp. Ấn tay mạnh hay nhẹ, nông hay sâu, chân co hay duỗi, đạp chân hay không tuỳ độ nổi của từng người miễn sao đảm bảo đủ để trồi đầu lên hít thở thoải mái là được.
Những người tôi hướng dẫn đều làm chưa chuẩn như động tác mẫu nhưng đều thấy thoải mái nhẹ nhàng, ở trong nước liên tục hàng giờ.
5.Các lỗi thường gặp và cách hóa giải:
5.1.Giơ tay lên cao khi chìm xuống: tạo phản lực đẩy người xuống + thu nhỏ tiết diện người => chìm xuống sâu hơn => thời gian chìm hoàn toàn trong nước kéo dài ảnh hưởng xấu đến tâm lý, nhất là những người nhát nước.
5.2.Ấn tay quá sâu: tạo lực nâng lớn hơn => làm cho người nhô lên cao hơn => chìm xuống sâu hơn. Mặt khác khi ấn tay xuống sâu thì tay xuôi dọc cơ thể làm cho tiết diện cơ thể thu nhỏ lại khi chìm xuống=>càng chìm sâu hơn.
5.3.Nghiêng tay sớm khi đang chìm xuống trong kiểu tay 1: cũng làm thu nhỏ tiết diện cơ thể khi chìm xuống => chìm sâu hơn.
5.4.Ấn tay sớm khi nước vừa mới bắt đầu đẩy người lên: sẽ không đủ lực để nâng người lên lấy hơi. Cách hóa giải lỗi này là đưa tay lên ấn nhanh một lần nữa, nâng người lên lấy hơi, xóa nhịp lỗi để bắt đầu một nhịp khác hoặc nín thở tiếp cho người chìm xuống, chờ nước đẩy người lên nhịp tiếp theo.
5.5.Ấn tay muộn khi người đang chìm xuống: cũng không đủ lực nâng người lên lấy hơi. Cách hóa giải: nín thở cho người chìm xuống chờ nước đẩy người lên thì bắt đầu nhịp mới.
Việc tập nín thở 10 giây hoặc lâu hơn chính là để chuẩn bị hóa giải các lỗi này.
5.6.Thở ra khi người đang chìm xuống làm cho người chìm sâu hơn. Phải tập cho đúng!
VI.NHỮNG VƯỚNG MẮC KHI TẬP NGỤP SINH TỒN
1.Nhận thức về tầm quan trọng của các kĩ năng sinh tồn trong môi trường nước:
Nhiều người nghĩ rằng muốn an toàn trong nước chỉ cần biết bơi là được. Khi thấy bơi được vài chục mét đã vội mừng vui, hãnh diện, dễ sinh chủ quan. Biết bơi là điều kiện cần nhưng chưa đủ để đảm bảo an toàn trong môi trường nước! Nhiều người bơi giỏi vẫn bị đuối nước vì chuột rút, vì kiệt sức. Phải tốn rất nhiều thời gian rèn luyện cả chí và lực mới có thể ở lâu trong nước được. Khi học bơi không chỉ phấn đấu bơi được xa mà còn cần phải học để ở trong nước được càng lâu càng tốt. Điều này các thầy dạy bơi đều biết nhưng nếu đi sâu vào rèn luyện các kỹ năng này là rất khó, mất nhiều thời gian, kết quả không thấy rõ như bơi, trong khi người học và phụ huynh thì chỉ nhăm nhăm vào mục tiêu bơi được bao nhiêu xa.
Cần giúp cho người học bơi nhận thức được: thời gian tồn tại trong nước phải được coi trọng hơn bơi xa để an toàn hơn trong môi trường nước. Không phải cứ bơi thì ta mới tồn tại trong nước được. Bơi ngửa và NST là những kỹ thuật nghỉ giải lao ngay trong nước giúp ta tồn tại được lâu. Phải để cho phụ huynh không chỉ hãnh diện khoe: “con tôi đã bơi được 50 mét rồi” mà còn hãnh diện hơn khi khoe “cháu đã ở trong nước liên tục 50 phút rồi”.
Mọi người đều hiểu rằng sự bình tĩnh đóng vai trò rất quan trọng trong các hoạt động sinh tồn. Sự sợ haĩ có thể làm tê liệt ý chí của con người trước những tình huống bất trắc dẫn đến những hành động sai lầm theo bản năng. Tuy vậy bình tĩnh thôi thì chưa đủ. Một người dù có “thần kinh thép, coi trời bằng vung” nhưng nếu không biết bơi mà bị rơi xuống nước, không bấu víu được vào đâu thì cũng hoảng loạn mà chết! Người rất nhút nhát nhưng biết bơi sẽ bình tĩnh hơn.
Như vậy: Kỹ năng mang lại bình tĩnh
Bình tĩnh giúp thực hiện kỹ năng tốt hơn!
Người biết NST sẽ tự tin, bình tĩnh thực hiện các kĩ năng bơi tốt hơn. Sau khi học NST khả năng bơi được cải thiện rõ rệt. Nếu bạn bước được bằng cả 2 chân kỹ năng và bình tĩnh bạn sẽ đi được rất xa và vững vàng.
2.Những khó khăn về tâm lý của người học ngụp sinh tồn:
2.1.Sợ độ sâu:
Tương tự như “sợ độ cao”- đây là nỗi sợ hãi bản năng-dù bằng lý trí người ta hiểu rằng khi đứng trong ban công thì không thể rơi xuống đất được nhưng người ta vẫn cứ sợ không dám đứng ở ban công.
Cách khắc phục: Cần bắt đầu tập ngụp ở chỗ nông, chỉ cần duỗi chân ra đã chạm được đáy, phải rèn luyện dần để chế ngự nỗi sợ này. Khi thành thạo mới di chuyển ra chổ sâu.
2.2.Sợ sự cô đơn:
Khi bơi luôn có một phần cơ thể tiếp xúc với không khí, ta vẫn nghe được các âm thanh xung quanh, cảm giác mình đang nổi trên mặt nước, mặt khác vì mải thực hiện các động tác toàn thân nên không thấy cảm giác này.
Khi ngụp thì khác: hơn nửa chu trình ngụp toàn thân ta chìm hoàn toàn trong nước => ánh sáng giảm, âm thanh giảm rất nhiều, ta như rơi vào một thế giới xa lạ. Ta cảm thấy cô đơn, bị tách biệt với thế giới xung quanh. Mặt khác động tác tay rất nhẹ làm ta cảm nhận sự cô đơn rõ rệt hơn. Thời gian chờ cho đầu trồi lên mặt nước dường như kéo dài vô tận khiến ta cảm thấy ngột ngạt, muốn vùng vẫy ngoi lên ngay. Thực ra chỉ là 3-4 giây, dù có muốn lâu hơn cũng không được! Hãy đếm thầm đến 5 nhất định đầu sẽ nhô lên được!
Cách khắc phục: tập hít sâu-nín thở, nhắm mắt-co chân dìm người xuống-cong người, 2 tay ôm lấy cẳng chân như em bé trong bào thai-giữ nguyên tư thế này càng lâu càng tốt, tai lắng nghe các âm thanh xung quanh…sẽ quen dần.
2.3. Cảm giác nhàm chán:
Động tác ngụp rất đơn giản, nhẹ nhàng, lặp đi lặp lại, ở một chỗ, không gây phấn khích như bơi =>dễ gây cảm giác nhàm chán khi người tập không ý thức được ngụp là dưỡng sức để tồn tại lâu, để bơi tốt hơn.
Cách khắc phục: Không ép tập lâu, khi tập cần xen kẽ với các động tác giải trí dưới nước tùy hứng như lặn, nhào lộn, múa, thổi bong bóng trong nước, bơi chó để nói chuyện, kêu cứu, tập đứng nước để cứu hộ người đuối nước, bơi hơi mệt lại ngụp…đỡ mệt lại bơi…Lấy thời gian liên tục ở trong nước kết hợp bơi xa làm mục tiêu phấn đấu, thi đua với nhau hoặc với chính mình.
2.4.Không tin vào kĩ thuật NST và khả năng của mình:
Ban đầu khi xem làm mẫu, bạn sẽ nghĩ: “quá đơn giản!”. Bạn có thể chủ quan vội vàng làm ngay-rất dễ vấp . Thường gặp nhất là bị sặc nước. Vài lần bị sặc bạn sẽ sợ, không tin vào kĩ thuật NST và không tin mình sẽ làm được.
Hãy nhớ lại việc tập đi xe đạp. Động tác đi xe đạp thật đơn giản, chỉ phải đạp chân theo vòng tròn cố định, tay gần như chả phải làm gì, tốn rất ít sức! Vậy mà phải mất nhiều ngày lên gân lên cốt, vặn mình, méo mồm, lè lưỡi, trợn mắt để tập. Có ai tập đi xe đạp mà không bị bàn đạp đánh thâm tím, xây xát cẳng chân? Có ai không bị ngã đau tay, đau gối? Có ai lúc đầu không lao sang phải rồi lại đâm sang trái?...Nhưng rồi ai cũng biết đi xe đạp, có lúc bỏ 1 tay, thậm chí có người bỏ cả 2 tay mà không ngã!
Một vài buổi tập đầu có thể thấy khó. Đừng vội bỏ cuộc hãy kiên trì, rồi sẽ làm được. Khi bạn thực hiện được vài nhịp đúng thì sẽ tiến bộ rất nhanh. Cũng giống như khi bạn tập đạp xe, khi đạp được khoảng chục vòng liên tục là bạn đã “bắt nhịp” được kĩ thuật thì sẽ nhanh chóng đi được hàng chục, hàng trăm mét rồi đi được hàng cây số sau vài buổi tập.
Nếu biết bơi vài chục mét bạn hãy tập NST ngay đi. Sau 10 giờ tập nghiêm túc bạn có thể ở trong nước hàng giờ và bơi được hàng trăm mét. Tập nghiêm túc thêm 10 giờ nữa bạn ở trong nước được bao lâu là tùy ở bạn. Từ đây bạn không thấy sợ nước nữa, nước trở thành bè bạn. Trong những tình huống hiểm nghèo mỗi giây còn tồn tại là cực kỳ quí giá!
HÃY NGHĨ:
-Tập ngụp cũng tương tự như tập đi xe đạp nhưng dễ hơn, nhất định sẽ làm được!
-Người khác làm được thì mình cũng làm được!
-Bơi được thì nhất định sẽ ngụp được vì: bơi vừa phải nâng người lên để thở vừa phải đẩy người đi xa, động tác toàn thân, tốn nhiều sức-ngụp chỉ dùng động tác tay đơn giản, chỉ dành sức cho việc thở đương nhiên dễ và tốn ít sức hơn => ngụp chắc chắn ở trong nước được lâu hơn bơi. Giống như chạy: vừa phải nâng người lên vừa phải di chuyển người đi xa chắc chắn tốn sức hơn dậm chân tại chổ chỉ mất ít sức để nâng người lên từng nhịp=> dậm chân tại chỗ chắc chắn được lâu hơn chạy!
VII. SO SÁNH NGỤP SINH TỒN VỚI MỘT SỐ KỸ THUẬT SINH TỒN KHÁC
1.Bơi ngửa:
-Tốn ít sức nhưng cũng rất khó tập cho người bơi kém vì hay bị sặc nước, không nhìn thấy bờ nên người tập hay ngoái đầu nhìn bờ, càng dễ bị sặc.
-Khó quan sát xung quanh.
-Không thực hiện được khi có sóng to.
2.Bơi đứng-đứng nước:
-Khó: phải bơi khá rồi mới tập được.
-Liên tục nhô đầu lên khỏi mặt nước là không cần thiết nếu chỉ để duy trì thở.
-Tốn nhiều sức nên không kéo dài được.
Theo tôi đây không nên xếp vào kỹ năng sinh tồn vì rất khó và tốn sức hơn cả bơi. Nó là bài học nâng cao để rèn luyện thể lực, sự khéo léo, bình tĩnh…rất có lợi trong cứu đuối cho người khác khi người tập đã bơi giỏi và nắm được các kỹ năng cơ bản về cứu đuối.
3.”Bơi tự cứu dịch cân kinh” và một số kỹ thuật nhấp nhô khác:
Cũng nhấp nhô tại chỗ để lấy hơi từng nhịp tương tự NST. Nhưng có một số điểm khác nhau cơ bản thuộc về thủy động học:
-Các kỹ thuật khác úp bàn tay khi đưa lên=> có tiết diện lớn => lực cản lớn => tốn sức. NST nghiêng bàn tay hoặc xỉa bàn tay khi đưa lên thu hẹp nhất tiết diện cẳng bàn tay => giảm sức cản => đỡ tốn sức.
-Tư thế tay pha người chìm xuống: các kỹ thuật khác ấn sâu tay xuôi tay dọc thân người làm cho tiết diện cơ thể thu nhỏ khiến người chìm xuống nhiều hơn. Ngược lại NST giữ ngang cẳng tay với bàn tay sấp làm tiết diện cơ thể tăng lên tối đa, cản nước để người chìm xuống ít hơn => thời gian người chìm hoàn toàn trong nước ít hơn.
-Các kỹ thuật khác có biên độ hoạt động tay lớn (khoảng 160 độ) => lượng vận động lớn. NST có biên độ hoạt động tay lên xuống hẹp hơn (cẳng bàn tay chỉ quét trong một góc 60 đến 90 độ => lượng vận động ít hơn => đỡ tốn sức hơn.
4.Kỹ thuật Drown proofing của Fred Lanoue:
Là cơ sở cho Ts Phạm Anh Tuấn cải tiến thành bơi tự cứu “Dịch cân kinh”. Hiện tại tôi chưa có được bản gốc của kỹ thuật này. Tuy vậy nhìn hình vẽ trên bìa sách thì thấy rõ tư thế tay khác với NST (cũng ấn tay rất sâu, xuôi tay dọc thân thu nhỏ tiết diện cơ thể khi chìm xuống).
NST hợp khoa học hơn các kỹ thuật sinh tồn khác.
-Thích hợp với mọi môi trường nước.
-Quan sát tốt xung quanh.
-Động tác rất đơn giản.
-Tốn rất ít sức để nghỉ giải lao ngay trong nước lấy sức bơi tiếp hoặc tồn tại thật lâu trong nước chờ được cứu hộ.
Đến nay tôi có thể khẳng định rằng:
-Chỉ những người quá nhút nhát, quá yếu ớt, quá vụng về, quá lười nhác mới không thực hiện được kỹ thuật NST !
-Chỉ có những người thiểu năng trí tuệ mới không nhận thấy lợi ích của kỹ thuật này
Nhất định trong tương lai NGỤP SINH TỒN sẽ được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng, là kỹ năng cơ bản để đảm bảo an toàn trong các môi trường nước!
Bs. Phạm Quang Thiện